saşimi ne demek?

Saşimi, bir Japon mutfağı yemeğidir. İnce dilimlenmiş, çoğunlukla deniz mahsulü çiğ et ile yapılır.

Köken

Saşimi kelimesi "delinmiş et" anlamına gelir (saşi = "delinmiş, saplanmış" ve mi = "gövde, et"). Kelimenin kökeni Muromiachi Dönemi'ne (MS 1337 - 1573) kadar uzanır; muhtemelen bir mutfak terimi olan kiru ("kesim") kelimesinin dönemin Samuray'ları haricinde kişiler tarafından kullanılmasının uğursuzluk getirdiği inancı yüzünden üretilmiştir. Yenilen balığın tanımlanması için kuyruk ve yüzgecinin tutturulmasına atfen konulmuş olabilir.

Kelime kökenine dair bir başka muhtemel kaynak, geleneksel balık yakalama yöntemi olabilir. Saşimi Sınıfı balık elle yakalanır. Balık çekilince sivri uçlu bir sopa beynine saplanır ve balık buzlu suyun içine konulur. Balığın beynine çubuk saplama işlemine İke Jime denir. Bu yöntem ile balık çok hızlı öldüğü için etindeki laktik asit seviyesi en alt seviyededir ve buzun içinde tazeliği on güne kadar korunabilir.

Saşimi kelimesi, bir başka yemek olan suşi kelimesi ile eş anlamlı olarak hatalı biçimde kullanılmaktadır. Suşi, pirinç sirkesi ile tatlandırılmış haşlanmış pirincin ve çiğ et haricinde de malzemelerin sıklıkla kullanıldığı bir yemektir, çiğ et suşi yemeğinde kullanılan geleneksel bir malzemedir.

Sunum

Saşimi, genellikle resmî bir Japon öğününde ilk gelen tabaktır, ancak yanında pilav ve miso çorbası ile ana tabak da olabilir. Japonya'da yaygın biçimde saşimi'nin geleneksel Japon mutfağının en iyi yemeği olduğuna inanılır ve ağız tadını karıştırmamak için diğer güçlü tatlara sahip tabaklardan önce yenmesi gerekir. Aşçılık açısından, saşimi Japon geleneklerinde maharetin simgesidir. Kullanılan türler somon'dan (geleneksel Japon mutfağına has değildir)¹ kalamar'a kadar uzanır.

Yemeğin ana maddesini oluşturan dilimlenmiş deniz mahsulü genellikle garnitür üzerinde servis edilir. Tipik garnitür daikon denilen, Asya'ya özgü beyaz turptur, tüm bu malzemeler bir yeşillik yaprağı üzerinde veya yanındadır. Servisin içeriğinde acı vasabi macunu, soya sosu ve zencefil turşusu da (gari) bulunur. Ancak saşimi'ye vasabi sürmek zor olduğu için, vasabi doğrudan soya sosunun içinde karıştırılmış olarak gelebilir. Suşi'de çok yaygın olmayan bu yöntem, aslında soya sosu ve vasabi'nin tatlarını bozar. Saşimi'nin ile vasabi ve zencefil turşusu ile beraber yenmesinin tat hariç diğer nedeni, içerikleri nedeniyle çiğ ette varolabilecek parazitleri ve zararlı mikroorganizmaları öldürebilmeleridir.²

Saşimi kesimlerinin boyutları değişiklik gösterebilir, ancak tipik olarak kesim 4 cm uzunluk, 2,5 cm genişlik ve 0,5 cm kalınlığındadır.

Ana malzemeler

Saşimi'de kullanılan popüler ana malzemeler aşağıdaki gibidir:

Bazı saşimi malzemeleri, ahtapot gibi, daha iyi çiğnenebilmesi için servisten hemen önce az süre pişirilerek kullanılır. Ancak ton, somon ve kalamar gibi pek çok deniz mahsulü çiğ olarak kullanılır.

Tataki ("dövülmüş") bir saşimi türüdür. Hızlı şekilde ve az miktarda sadece dışı mühürlenir, iç kısım çiğ bırakılır.

Çok daha az yaygın, ancak bilindik tarzda, türlere örnek olarak yuba (fasulye menşili bir yiyecek) gibi vejetaryen, gyuunotataki (çiğ sığır eti), basaşi (at eti) ve toriwasa (tavuk) da verilebilir. Çiğ tavuk eti kullanımında, etin Salmonella içermemesine dikkat edilmelidir. Bu et, bazen hafifçe kavrulmuş biçimde de kullanılır.

Sağlık

Saşiminin çiğ et kullanılan türleri bakteri ve parazitler yüzünden gıda zehirlenmesine yol açabilir.³ Ayrıca nadiren de olsa fugu kullanımı, içerdiği tetrodotoxin yüzünden tehlikeli zehirlenmelere yol açabilir.

Geleneksel olarak tatlı suda veya tuz oranı az suda yaşayan veya yaşamış olan balıklar, parazit içerebilme ihtimalleri olduğu için saşimi'ye uygun olarak kabul edilmez. Örneğin bir göçebe balık olan somon, nehirden çıkar çıkmaz tüketilmez. Seattle, Wahington'dan yapılan bir araştırmada doğal ortamlarda büyüyen somonlarda insanlara bulaşabilecek yuvarlak solucan larvaları tespit edilmiş, ancak balık çiftliklerinde yetiştirilmiş somonlarda böylesi larvalara rastlanmamıştır.⁴

Dondurma işlemi, parazitleri öldürmek için kullanılan bir yöntemdir. Avrupa Birliği yönetmelikleri⁵ uyarınca çiğ balık eti kullanımdan önce -20 derecede 24 saat süreyle dondurulmalıdır. FDA ise çiğ balık kullanımından önce etin -35 derecede 15 saat veya -20 derecede yedi gün dondurulmasını şart koşmaktadır.⁶⁷⁸⁹

Saşimi için kullanılacak balık etlerinde bazen karbonmonoksit kullanılır. Bu yöntem etin tazeliğini ve rengini daha uzun süre korusa da, bazen bozulmuş etin taze görünmesine de yol açabilir.¹⁰¹¹

Özellikle büyük balıkların (ton gibi) yüksek miktarlarda tüketimi, doğal olarak içlerinde var olan yüksek cıva seviyeleri nedeniyle cıva zehirlenmesine yol açabilir.

Çevre etkileri

Ton balığına (mavi yüzgeçli ton balığı) giderek artan rağbet sonucu, bu tür tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Ton balığı çiftçiliği de bu tehlikeye engel olamamaktadır; yetiştirme yine avlanan yavru orkinoslar ile yapılmaktadır.¹²