sahtekarlık tespiti ne demek?

Sahtekarlık Tespiti (Fraud Detection)

Sahtekarlık tespiti, finans, sigorta, telekomünikasyon gibi çeşitli sektörlerde meydana gelebilecek sahtekarlıkları belirleme ve önleme sürecidir. Bu süreç, genellikle büyük veri kümeleri üzerinde istatistiksel analizler, makine öğrenimi algoritmaları ve veri madenciliği teknikleri kullanılarak gerçekleştirilir. Amaç, normal davranış kalıplarından sapan ve potansiyel olarak sahtekarlık içeren işlemleri veya aktiviteleri tespit etmektir.

Temel Kavramlar ve Teknikler:

• Veri Madenciliği (https://www.nedemek.page/kavramlar/veri%20madenciliği): Büyük veri kümelerinden anlamlı örüntüler ve ilişkiler çıkarma sürecidir. Sahtekarlık tespitinde, sahtekarlık içeren işlemlerin tipik özelliklerini belirlemek için kullanılır.

• Makine Öğrenimi (https://www.nedemek.page/kavramlar/makine%20öğrenimi): Algoritmaların verilerden öğrenerek gelecekteki olayları tahmin etmesini veya sınıflandırmasını sağlayan bir yapay zeka dalıdır. Sahtekarlık tespiti için kullanılan başlıca makine öğrenimi algoritmaları şunlardır:

  • Denetimli Öğrenme (https://www.nedemek.page/kavramlar/denetimli%20öğrenme): Önceden etiketlenmiş veri kümeleri kullanılarak model eğitilir. Örneğin, daha önce sahtekarlık olarak tespit edilmiş işlemlerden oluşan bir veri kümesi kullanılarak bir model eğitilebilir.
  • Denetimsiz Öğrenme (https://www.nedemek.page/kavramlar/denetimsiz%20öğrenme): Etiketlenmemiş veri kümeleri kullanılarak model eğitilir. Amaç, verilerdeki gizli yapıları veya anormallikleri ortaya çıkarmaktır.
  • Anomali Tespiti (https://www.nedemek.page/kavramlar/anomali%20tespiti): Veri kümesindeki normal davranışlardan sapan örnekleri (anomalileri) belirleme sürecidir.

• İstatistiksel Analiz (https://www.nedemek.page/kavramlar/istatistiksel%20analiz): Verileri özetlemek, yorumlamak ve modellemek için kullanılan yöntemler bütünüdür. Sahtekarlık tespiti bağlamında, verilerdeki olağandışı kalıpları veya eğilimleri belirlemek için kullanılır.

Uygulama Alanları:

• Kredi Kartı Sahtekarlığı Tespiti (https://www.nedemek.page/kavramlar/kredi%20kartı%20sahtekarlığı): Kredi kartı işlemlerinde yetkisiz kullanımları belirlemek.

• Sigorta Sahtekarlığı Tespiti (https://www.nedemek.page/kavramlar/sigorta%20sahtekarlığı): Sahte veya abartılmış sigorta taleplerini tespit etmek.

• Telekomünikasyon Sahtekarlığı Tespiti: Yetkisiz telefon görüşmelerini veya hizmet kullanımlarını belirlemek.

• Sağlık Hizmetleri Sahtekarlığı Tespiti: Yanlış veya sahte tıbbi faturalandırmayı tespit etmek.

Zorluklar:

• Veri Dengesizliği (https://www.nedemek.page/kavramlar/veri%20dengesizliği): Sahtekarlık içeren işlemlerin, normal işlemlere kıyasla çok daha az sayıda olması. Bu durum, makine öğrenimi modellerinin performansını olumsuz etkileyebilir.

• Değişen Sahtekarlık Kalıpları: Sahtekarların sürekli olarak yeni yöntemler geliştirmesi, tespit modellerinin sürekli olarak güncellenmesini gerektirir.

• Yanlış Pozitif Oranı: Sahtekarlık olarak yanlışlıkla işaretlenen normal işlemlerin sayısı. Yüksek yanlış pozitif oranı, müşteri memnuniyetsizliğine ve operasyonel verimsizliğe yol açabilir.