s-ıvb ne demek?

İşte S-IVB hakkında kapsamlı bir bilgi içeren bir makale:

S-IVB (Saturn IVB)

S-IVB, Saturn V ve Saturn IB roketlerinin ikinci (Saturn V için) ve üst (Saturn IB için) aşaması olarak görev yapmış, hidrojen yakıtlı bir roket aşamasıdır. Douglas Aircraft Company tarafından üretilmiştir.

Genel Bakış

S-IVB, esas olarak Apollo Projesi'nde Ay'a insanlı görevlerde kritik bir rol oynamıştır. Hem Dünya yörüngesinden Ay'a gidiş (Trans Lunar Injection - TLI) manevrasını gerçekleştirmek, hem de Skylab uzay istasyonunun yörüngeye yerleştirilmesi gibi önemli görevleri üstlenmiştir.

Teknik Özellikler

• Yakıt: Sıvı hidrojen (LH2)
• Oksitleyici: Sıvı oksijen (LOX)
• Motor: Tek bir J-2 roket motoru
• İtiş Gücü: 890 kN (200,000 lbf)
• Boş Ağırlık: Yaklaşık 11,000 kg
• Dolu Ağırlık: Yaklaşık 120,000 kg
• Çap: 6.6 metre
• Uzunluk: 17.8 metre

Görevleri

S-IVB aşamasının temel görevleri şunlardı:

1. Saturn V'te İkinci Aşama Görevi: Saturn V roketinde, birinci aşama olan S-IC aşamasının ayrılmasının ardından ateşlenerek, roket ve Apollo uzay aracı'nı yüksek bir Dünya yörüngesine taşımak.
2. TLI (Trans Lunar Injection): Dünya yörüngesine ulaşıldıktan sonra, S-IVB motoru tekrar ateşlenerek Apollo uzay aracını Ay'a gönderecek olan TLI manevrasını gerçekleştirmek. Bu manevra, uzay aracının hızını önemli ölçüde artırarak Ay'a doğru bir yörüngeye yerleştirmesini sağlar.
3. Saturn IB'de Üst Aşama Görevi: Saturn IB roketinde, S-IVB tek aşama olarak görev yaparak, yükleri alçak Dünya yörüngesine (LEO) taşımak. Bu görevler genellikle Apollo programının test uçuşları ve Skylab görevleri için kullanılmıştır.
4. Skylab'ın Yörüngeye Yerleştirilmesi: Modified edilmiş bir S-IVB aşaması, Skylab uzay istasyonunun temel modülünü oluşturmuş ve Saturn V roketi tarafından yörüngeye taşınmıştır.

Tasarım ve Geliştirme

S-IVB'nin tasarımı, önceki Saturn I roketinin S-IV aşamasına dayanmaktadır. Ancak, daha güçlü bir motor olan J-2'yi kullanması ve sıvı hidrojen yakıtının depolanması için daha büyük bir tanka sahip olması gibi önemli farklılıklar bulunmaktadır.

S-IVB'nin geliştirilmesi sırasında karşılaşılan en büyük zorluklardan biri, sıvı hidrojenin düşük yoğunluğu ve aşırı soğuk sıcaklıkta saklanmasıydı. Douglas Aircraft Company, bu zorlukların üstesinden gelmek için özel yalıtım teknikleri ve tank tasarımları geliştirmiştir.

Kullanım Ömrü ve Sonuçları

Apollo programının sona ermesiyle birlikte, S-IVB aşamasının üretimi de durdurulmuştur. Ancak, S-IVB'nin mirası, uzay araştırmaları ve roket teknolojisi alanında önemli bir yere sahiptir. Sıvı hidrojen yakıtlı roket motorlarının geliştirilmesinde ve uzay görevlerinin gerçekleştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Kullanılmış S-IVB aşamaları genellikle TLI sonrası Ay'a çarpacak şekilde yönlendirilmiştir. Bu çarpmalar, sismik veriler elde etmek amacıyla Ay'a yerleştirilen sismograflar tarafından kaydedilmiştir.

Varyasyonlar

• S-IVB-200: Saturn IB roketinde kullanılan standart versiyon.
• S-IVB-500: Saturn V roketinde kullanılan ve TLI manevrası için optimize edilmiş versiyon.
• Skylab S-IVB: Skylab uzay istasyonunun temel modülünü oluşturan, yaşam destek sistemleri ve diğer ekipmanlarla donatılmış özel bir versiyon.

Kaynaklar

• NASA History Office
• Encyclopedia Astronautica

Bu makale, S-IVB aşaması hakkında genel bir bilgi sunmaktadır. Daha detaylı bilgi için yukarıdaki kaynaklara başvurabilirsiniz.