porajmos ne demek?

Porajmos: Roman Soykırımı

Porajmos (Roman dilinde "yok etme", "yutma"), II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası ve müttefikleri tarafından Roman halkına karşı uygulanan soykırımdır. Yahudi Soykırımı (Holokost) ile paralel olarak gerçekleşmiş, ancak tarihsel olarak daha az dikkat çekmiştir. Porajmos'ta yüzbinlerce Roman hayatını kaybetmiştir.

Arka Plan

Roman halkı, yüzyıllardır Avrupa'da ayrımcılığa ve zulme maruz kalmıştır. Nazi ideolojisi, Romanları "ırksal olarak aşağı" ve "asosyal" olarak tanımlamış, bu da onları hedef almalarının zeminini hazırlamıştır.

• Irkçı İdeoloji: Nazi Partisi, ırksal saflık ve üstün ırk (Ari ırk) fikrini savunmuş, Romanlar gibi grupları "ırksal olarak aşağı" kabul etmiştir.
• Asosyal Tanımlama: Romanlar, göçebe yaşam tarzları, gelenekleri ve toplumun genel normlarına uymadıkları gerekçesiyle "asosyal" olarak etiketlenmiştir. Bu etiketleme, onların toplumdan dışlanmasını ve hedef alınmasını kolaylaştırmıştır.
• Nürnberg Yasaları: 1935'te yürürlüğe giren Nürnberg Yasaları, Yahudilere yönelik ayrımcı yasaları içeriyordu, ancak Romanlara yönelik benzer uygulamaların da önünü açmıştır.

Porajmos'un Aşamaları

Porajmos, farklı aşamalarda gerçekleşmiştir:

1. Ayrımcılık ve Dışlama: Romanlar, vatandaşlık haklarından mahrum bırakılmış, kamu hizmetlerinden men edilmiş ve çeşitli ayrımcı yasalara tabi tutulmuştur.
2. Toplama Kamplarına Gönderilme: Romanlar, toplama kamplarına (örneğin, Auschwitz-Birkenau) ve diğer ölüm kamplarına gönderilmiştir.
3. Katliamlar: Romanlar, toplu infazlarla, gaz odalarında ve diğer yöntemlerle öldürülmüştür. Özellikle Einsatzgruppen olarak bilinen ölüm mangaları, Doğu Avrupa'da Roman topluluklarını hedef almıştır.

Kurban Sayısı

Porajmos'ta hayatını kaybeden Romanların kesin sayısı bilinmemektedir. Tahminler, 200.000 ila 500.000 arasında değişmektedir. Bazı kaynaklar bu sayının daha da yüksek olabileceğini belirtmektedir.

Anma ve Tanınma

Porajmos, uzun süre boyunca yeterince tanınmamış ve anılmamıştır. Son yıllarda, Avrupa Birliği ve diğer uluslararası kuruluşlar, Porajmos'un tanınması ve anılması için çaba göstermektedir. Birçok ülke, 2 Ağustos'u Porajmos Kurbanlarını Anma Günü olarak kabul etmiştir.

Önemli Kişiler ve Kavramlar

• Heinrich Himmler: SS lideri olarak Romanlara karşı soykırım politikalarının uygulanmasında önemli rol oynamıştır.
• Josef Mengele: Auschwitz toplama kampında Romanlar üzerinde insanlık dışı deneyler yapmıştır.
• Nasyonal Sosyalizm: Nasyonal Sosyalizm (Nazizm), Romanlara karşı soykırımın ideolojik temelini oluşturmuştur.

Sonuç

Porajmos, tarihin karanlık sayfalarından biridir. Roman halkına karşı işlenen bu soykırım, ırkçılığın ve hoşgörüsüzlüğün nelere yol açabileceğini göstermektedir. Porajmos'un hatırlanması ve anılması, gelecekte benzer trajedilerin yaşanmaması için önemlidir. Ayrıca, Roman haklarının savunulması ve Roman halkının karşılaştığı ayrımcılığın ortadan kaldırılması için de bir sorumluluktur.