Pins-Nez, İstanbul'un Fatih ilçesinde bulunan tarihi bir yapıdır. Kökenleri ve tam işlevi hakkında kesin bilgiler olmamasına rağmen, Bizans dönemine ait olduğu ve çeşitli dönemlerde farklı amaçlarla kullanıldığı düşünülmektedir. Özellikle su dağıtım sistemiyle bağlantılı olduğuna dair yaygın bir kanı bulunmaktadır.
Pins-Nez'in tarihi oldukça eskilere dayanmaktadır. Bazı kaynaklar yapının Justinianus I döneminde (6. yüzyıl) inşa edildiğini öne sürerken, diğerleri daha geç bir döneme ait olabileceğini belirtmektedir. Yapının adı, Fransızca "pince-nez" kelimesinden gelmektedir ve burun üzerine takılan gözlük anlamına gelir. Bu adın, yapının şeklinin bu tür gözlüklere benzemesi nedeniyle verildiği düşünülmektedir.
Pins-Nez'in asıl amacı ve işlevi hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır:
Pins-Nez, tuğla ve taştan inşa edilmiş, karmaşık bir yapıya sahiptir. Farklı katmanlar ve odacıklar içerir. Yapının en belirgin özelliği, su kanallarının ve borularının geçtiği düşünülen delikli duvarlarıdır. Bu delikler, suyun basıncını düzenlemek veya farklı bölgelere dağıtmak için kullanılmış olabilir.
Yapının mimari detayları, Bizans dönemine ait diğer su yapılarında görülen özelliklerle benzerlik göstermektedir. Ancak, Pins-Nez'in tam olarak ne zaman ve kim tarafından inşa edildiği hala bir sır olarak kalmaktadır.
Pins-Nez, günümüzde Fatih ilçesinin sokakları arasında, kısmen toprak altında kalmış bir şekilde bulunmaktadır. Yapının büyük bir kısmı tahrip olmuş olsa da, hala ayakta kalan kısımları Bizans döneminin mühendislik harikalarına tanıklık etmektedir.
Pins-Nez, sit alanı olarak tescillenmiştir ve korunması gereken tarihi bir eserdir. Ancak, yapının günümüzdeki durumu oldukça bakımsızdır. Özellikle çevresel faktörler ve insan kaynaklı tahribat, Pins-Nez'in geleceği için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır.
Pins-Nez'in korunması ve gelecek nesillere aktarılması için restorasyon çalışmalarının yapılması büyük önem taşımaktadır. Bugüne kadar kapsamlı bir restorasyon çalışması yapılmamış olsa da, gelecekte bu konuda adımlar atılması beklenmektedir.
Restorasyon çalışmaları, Pins-Nez'in tarihi ve mimari özelliklerinin korunmasının yanı sıra, yapının turizme kazandırılması açısından da büyük önem taşımaktadır. Yapının restore edilmesi ve çevresinin düzenlenmesi, İstanbul'un tarihi ve kültürel mirasına önemli bir katkı sağlayacaktır.
Pins-Nez, İstanbul'un Bizans dönemine ait önemli bir yapısıdır. Kökenleri ve tam işlevi hakkında kesin bilgiler olmamasına rağmen, su dağıtım sistemiyle bağlantılı olduğuna dair güçlü kanıtlar bulunmaktadır. Yapının korunması ve restore edilmesi, İstanbul'un tarihi ve kültürel mirasının gelecek nesillere aktarılması açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca İstanbul Büyükşehir Belediyesi gibi kurumların da bu yapının korunması için destek vermesi önemlidir.