Pilumnus, Roma mitolojisi'nde evin ve doğumun koruyucu tanrılarından biridir. Genellikle Picumnus ile birlikte anılır ve bazen ikisi tek bir varlık olarak kabul edilir. Özellikle bebeklerin korunması ve sağlıklı büyümeleriyle ilişkilendirilir.
Pilumnus'un ismi, büyük olasılıkla "pilum" kelimesinden türetilmiştir. "Pilum", Roma ordusunun kullandığı bir tür mızraktır. Bu bağlantı, Pilumnus'un aileyi ve evi koruma görevini vurgulayabilir. Bazı kaynaklar ise ismin "dövmek" veya "ezmek" anlamına geldiğini ve bu durumun doğum sırasında bebeğin ezilmesini engelleme görevine işaret ettiğini öne sürer.
Pilumnus, özellikle doğum anında annelere ve bebeklere yardımcı olduğuna inanılırdı. Partula ve Lucina gibi diğer doğum tanrıları ile birlikte çalışırdı. Pilumnus'un görevi, bebeğin doğum sırasında zarar görmesini engellemek ve sağlıklı bir şekilde dünyaya gelmesini sağlamaktı.
Pilumnus ve Picumnus sık sık birlikte anılır ve aralarındaki ilişki tam olarak net değildir. Bazı araştırmacılar, ikisinin aslında aynı tanrının farklı yönleri olduğunu düşünürken, diğerleri ise iki ayrı tanrı olduğuna inanır. Varro'nun yazılarında, Pilumnus ve Picumnus'un, kral Numitor'un torunları olan Romulus ve Remus'un babaları olarak geçtiği belirtilir. Bu durum, Pilumnus ve Picumnus'un Roma'nın kurucu mitolojisinde önemli bir yere sahip olduğunu gösterir.
Pilumnus'a adanmış özel tapınaklar veya büyük festivaller hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Ancak, evlerde yapılan dini törenlerde ve özellikle doğumla ilgili ritüellerde Pilumnus'a dualar edildiği ve adaklar sunulduğu bilinmektedir. Aileler, yeni doğan bebeklerinin sağlığı ve refahı için Pilumnus'tan yardım dilerdi.
Pilumnus'un tasvirleri oldukça nadirdir. Genellikle, diğer tanrılarla birlikte, özellikle de doğumla ilgili diğer tanrıçalarla birlikte betimlenir. Sanattaki tasvirlerinde, genellikle sakallı bir erkek figürü olarak, elinde bir mızrak veya asa tutarken görülür.
Pilumnus, Roma mitolojisinde evin ve doğumun koruyucu tanrılarından biridir. Bebeklerin sağlıklı doğumunu ve büyümesini sağlamakla görevli olan bu tanrı, ailenin refahı ve evini kötülüklerden korumasıyla da bilinir. Picumnus ile olan yakın ilişkisi, Roma mitolojisinin karmaşık ve çok katmanlı yapısını gözler önüne serer. Roma'nın kurucu mitolojisinde de önemli bir rol oynayan Pilumnus, antik Roma toplumunda aile ve doğumun ne kadar önemli olduğunu gösteren bir simgedir.