Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB)

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), kişinin tekrarlayan, istenmeyen düşünceler (obsesyonlar) ve/veya bu düşünceleri gidermek için yaptığı tekrarlayıcı davranışlar (kompulsiyonlar) sergilediği bir <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/ruhsal%20bozukluk">ruhsal bozukluktur</a>. Bu düşünceler ve davranışlar, kişinin günlük yaşamını, işlevselliğini ve sosyal ilişkilerini olumsuz etkiler.

Obsesyonlar:

• Tanımı: Kişinin zihnine istem dışı giren, rahatsızlık veren, ısrarcı düşünceler, dürtüler veya imgelerdir.
• Örnekler:
  • Kirlenme korkusu
  • Simetri veya düzen ihtiyacı
  • Başkalarına zarar verme korkusu
  • Günah işleme korkusu
  • Cinsel içerikli düşünceler

Kompulsiyonlar:

• Tanımı: Obsesyonların neden olduğu kaygıyı azaltmak veya obsesyonları nötrleştirmek amacıyla yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir.
• Örnekler:
  • El yıkama
  • Kontrol etme (ocağı, kapıyı, vb.)
  • Sayı sayma
  • Eşyaları belirli bir şekilde düzenleme
  • Tekrarlayıcı dualar

Nedenleri:

OKB'nin kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin rol oynadığı düşünülmektedir:

• Genetik yatkınlık: Ailede OKB öyküsü olan kişilerde görülme olasılığı daha yüksektir.
• Beyin kimyası: Serotonin gibi nörotransmitterlerin dengesizliği.
• Çevresel faktörler: Stresli yaşam olayları veya travmalar.
• Öğrenilmiş davranışlar: Kaygıyı azaltmak için kompulsiyonların öğrenilmesi.

Teşhis:

OKB teşhisi, bir <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/psikiyatrist">psikiyatrist</a> veya <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/klinik%20psikolog">klinik psikolog</a> tarafından, kişinin obsesyon ve kompulsiyonlarının şiddetini ve yaşam üzerindeki etkisini değerlendirilerek konulur.

Tedavi:

OKB tedavisi genellikle ilaç tedavisi, <a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/psikoterapi">psikoterapi</a> veya her ikisinin kombinasyonunu içerir.

• İlaç tedavisi: Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI'lar) gibi antidepresanlar kullanılır.
• Psikoterapi: Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve maruz bırakma ve tepki önleme (ERP) yöntemleri etkilidir. ERP terapisi sırasında, kişi obsesyonlarına maruz bırakılır ve kompulsiyonlarını yapmaktan kaçınması sağlanır.