nutrasweet ne demek?

Aspartam (NutraSweet): Detaylı İnceleme

Aspartam, ticari adları NutraSweet, Equal ve Canderel olan, yapay bir tatlandırıcıdır. İlk olarak 1965'te keşfedilmiş ve 1980'lerde yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sukrozdan (sofra şekeri) yaklaşık 200 kat daha tatlı olduğu için, yiyecek ve içeceklerde düşük kalorili bir tatlandırıcı olarak kullanılır. Ancak, aspartamın güvenliği ve potansiyel sağlık etkileri yıllardır tartışma konusu olmuştur.

Kimyasal Yapısı ve Özellikleri

Aspartam, iki amino asidin - Aspartik Asit ve Fenilalanin - metil esteridir. Kimyasal formülü C14H18N2O5'tir. Beyaz, kokusuz bir tozdur. Suda az çözünür ve yüksek sıcaklıklarda stabilitesi düşüktür, bu nedenle pişirme gerektiren yiyeceklerde kullanımı sınırlıdır.

Tarihçe

• Keşif: Aspartam, 1965 yılında James M. Schlatter tarafından G.D. Searle şirketinde çalışırken tesadüfen keşfedildi. Schlatter, bir ülser ilacı üzerinde çalışırken, parmağına bulaşan bir maddeyi fark etti ve tatlı olduğunu keşfetti.
• Onay Süreci: Aspartamın onay süreci oldukça tartışmalıydı. FDA (ABD Gıda ve İlaç Dairesi), 1974'te aspartamın bazı kullanımlarını onayladı, ancak daha sonra bazı güvenlik endişeleri nedeniyle onayı askıya aldı. 1981'de, FDA aspartamın belirli yiyecek ve içeceklerde kullanımını tekrar onayladı.
• Piyasaya Sürülmesi: 1980'lerde, aspartam NutraSweet ve Equal markaları altında piyasaya sürüldü ve hızla popülerlik kazandı.

Kullanım Alanları

Aspartam, geniş bir yelpazede yiyecek ve içeceklerde kullanılır, bunlar arasında:

• Diyet gazlı içecekler
• Şekersiz sakızlar
• Düşük kalorili tatlandırıcılar (sofra tatlandırıcıları)
• Yoğurtlar
• Pudingler
• Tatlılar
• İlaçlar (özellikle çocuk ilaçları)

Metabolizma

Aspartam vücutta sindirildiğinde, üç ana bileşene ayrılır:

• Aspartik Asit
• Fenilalanin
• Metanol

Bu bileşenler, vücut tarafından normal metabolik süreçlerde kullanılır veya atılır. Metanol, yüksek dozlarda toksik olabilir, ancak aspartamdan elde edilen metanol miktarı, doğal olarak meyve sularında ve diğer yiyeceklerde bulunan metanol miktarıyla karşılaştırılabilir düzeydedir.

Güvenlik ve Sağlık Etkileri

Aspartamın güvenliği, yıllardır süren birçok araştırmanın konusunu oluşturmuştur. Çeşitli kuruluşlar, aspartamın kabul edilebilir günlük alım (ADI) düzeylerini belirlemiştir. Örneğin, FDA tarafından belirlenen ADI, 50 mg/kg vücut ağırlığıdır. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) tarafından belirlenen ADI ise 40 mg/kg vücut ağırlığıdır.

Tartışmalar ve Eleştiriler:

• Fenilketonüri (PKU): Fenilketonüri (PKU) adı verilen genetik bir rahatsızlığı olan bireyler, Fenilalanin'i metabolize edemezler. Bu nedenle, aspartam içeren ürünler, PKU hastaları için bir uyarı etiketi taşımalıdır.
• Kanser İddiaları: Bazı araştırmalar, aspartam tüketimi ile kanser arasında bir ilişki olduğunu iddia etmiştir. Ancak, FDA ve EFSA gibi kuruluşlar, mevcut kanıtların aspartamın kanserojen olduğunu desteklemediğini belirtmiştir.
• Baş Ağrısı ve Nörolojik Etkiler: Bazı kişiler, aspartam tüketiminin baş ağrısı, migren ve diğer nörolojik semptomlara neden olduğunu iddia etmiştir. Ancak, bu iddiaları destekleyen kesin bilimsel kanıtlar bulunmamaktadır.

Bilimsel Değerlendirmeler:

• FDA ve EFSA dahil olmak üzere birçok sağlık kuruluşu, aspartamın belirlenen ADI düzeylerinde tüketildiğinde güvenli olduğunu belirtmiştir. Bu değerlendirmeler, kapsamlı bilimsel araştırmalara dayanmaktadır.
• Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından ortaklaşa yapılan değerlendirmeler de aspartamın güvenli olduğunu desteklemektedir.

Alternatif Tatlandırıcılar

Aspartama alternatif olarak kullanılabilecek diğer yapay ve doğal tatlandırıcılar bulunmaktadır. Bazı örnekler:

• Sukraloz (Splenda)
• Sakarin
• Stevia
• Eritritol
• Ksilitol

Sonuç

Aspartam, yaygın olarak kullanılan yapay bir tatlandırıcıdır. Güvenliği ve sağlık etkileri hakkında bazı tartışmalar devam etse de, birçok sağlık kuruluşu, belirlenen ADI düzeylerinde tüketildiğinde güvenli olduğunu belirtmiştir. Ancak, Fenilketonüri (PKU) hastaları gibi bazı bireylerin aspartam tüketiminden kaçınması gerekmektedir. Tatlandırıcı seçimi, bireysel tercihlere ve sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir.