İki ülkenin genellikle azınlık nüfuslarını birbirlerine göndermesi işlemi. 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başında popülerlik kazanmış ve ulus devletler oluştuktan sonra pek uygulanmamıştır.
En bilinenlerine örnekler Türk-Yunan nüfus mübadelesi ve Hindistan-Pakistan nüfus mübadelesidir.