Musâhip, Türk kültüründe, özellikle Alevilik ve Bektaşilik gibi inançlarda önemli bir yere sahip olan, "yol kardeşliği" veya "ahiret kardeşliği" anlamına gelen bir kavramdır. Musâhiplik, iki erkeğin ve onların eşlerinin, bir pir veya mürşit huzurunda, belirli ritüellerle birbirlerine ömür boyu sürecek bir kardeşlik sözü vermesiyle kurulan manevi bir bağdır.
"Musâhip" kelimesi, Arapça "sahip" kökünden türemiştir ve "arkadaş, dost, yoldaş" anlamlarına gelir. Türkçedeki kullanımı ise, bu kelimeye daha derin bir anlam yükleyerek, manevi bir kardeşliği ifade eder.
Musâhiplik kurumunun kökenleri, Orta Asya Türk topluluklarının eski inançlarına kadar uzanmaktadır. İslamiyet'in kabulünden sonra, bu gelenek Tasavvuf ve özellikle Alevi-Bektaşi inançları içinde kendine yer bulmuştur. Osmanlı İmparatorluğu döneminde de yaygın olarak uygulanan musâhiplik, günümüzde de özellikle kırsal bölgelerde yaşayan Alevi toplulukları arasında canlılığını korumaktadır.
Musâhiplik, sadece iki kişi arasında kurulan bir bağ değil, aynı zamanda iki aileyi de birbirine bağlayan sosyal ve ekonomik bir dayanışma sistemidir. Musâhipler, birbirlerine karşı her türlü konuda destek olmak, sırlarını saklamak, mallarını ve canlarını korumakla yükümlüdürler. Bu bağ, kan bağıyla kurulan akrabalık ilişkisinden bile daha kutsal kabul edilir.
Musâhipliğin temelinde, eşitlik, adalet, dürüstlük, paylaşım ve yardımlaşma gibi değerler yatar. Musâhipler, birbirlerinin hatalarını affetmeli, kusurlarını örtmeli ve birbirlerini her zaman doğru yola teşvik etmelidirler.
Musâhiplik kurmak için genellikle şu adımlar izlenir:
Musâhiplik kurduktan sonra, musâhipler birbirlerinin ailelerinin bir parçası haline gelirler. Çocuklarının düğünlerinde, cenazelerinde, hastalıklarında ve diğer önemli olaylarında birbirlerine destek olurlar. Musâhiplerin çocukları, birbirleriyle evlenemezler, çünkü kardeş sayılırlar.
Musâhiplik bağı, sadece bu dünyada değil, ahirette de devam edeceğine inanılır. Musâhipler, ahirette de birbirlerinden sorumlu tutulacaklardır.
Modernleşme ve kentleşme ile birlikte, musâhiplik kurumunun önemi azalmaya başlamıştır. Ancak, özellikle kırsal bölgelerde yaşayan Alevi toplulukları arasında hala canlılığını korumaktadır. Günümüzde, musâhiplik kurumunun yeniden canlandırılması ve gelecek nesillere aktarılması için çeşitli çalışmalar yapılmaktadır.
Bu makale, musâhiplik kavramının genel bir tanıtımını sunmaktadır. Konu hakkında daha fazla bilgi edinmek için, ilgili kaynaklara başvurulması önerilir.