Muhasebe-i nefs, İslam ahlakında kişinin kendi davranışlarını, niyetlerini ve iç dünyasını sürekli olarak değerlendirmesi, hatalarını fark etmesi ve kendini düzeltme çabası içinde olmasıdır. Kelime anlamı olarak "nefsin muhasebesi" demektir. Bir anlamda öz eleştiri yapmaktır.
Muhasebe-i nefs, sadece geçmişteki hataları tespit etmekle kalmaz, aynı zamanda gelecekte daha iyi bir insan olmak için planlar yapmayı da içerir. Bu süreç, kişinin manevi gelişimine katkıda bulunur, onu kibir ve gururdan uzaklaştırır, tevazu ve samimiyet duygularını güçlendirir.
Muhasebe-i nefsin temel unsurları:
Muhasebe-i nefs, müminin günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak düzenli bir şekilde yapması gereken bir ibadettir. Bu sayede kişi, manevi hayatında sürekli bir gelişim ve ilerleme sağlayabilir.