muhallebi ne demek?

Muhallebi, süt kullanılarak yapılan ve soğuk servis edilen bir çeşit tatlı. Sakızlı muhallebi, su muhallebisi gibi çeşitleri bulunmaktadır. Efsanelerde tatlının kökeni Sasani İmparatorluğu'na dayandırılmaktadır.¹

Tarihi

Bir efsaneye göre Arap mutfağının muhallebi ile tanışması Arap general Al-Muhallab ibn Abi Sufra'nın komutasında görev yapan İranlı aşçının yaptığı muhallebi ile 7. yüzyılda gerçekleşmiştir. Muhallebiyi çok seven komutan tatlıya kendi adını vermiştir. 10. yüzyıla tarihlenen ilk tariflerin üç farklı çeşidi vardır: pirinç unu ilave edilmiş süt, pirinç taneleri ve tavuk parçaları eklenmiş süt ve pirinçsiz krema. İlk muhallebi türü Bağdatlı Ibn Sayyar al-Warraq'a aftedilmiştir.² Biri Bağdat'ta diğeri Endülüs'te yazılmış iki 13. yüzyıl yemek kitabında tavuk yerine koyun eti kullanılarak yapılmış baharatlı bir pudingden bahsedilmektedir. Pudingin Farsça kökeninin açıklaması Endülüs'te yazılmış kitapta geçmektedir.

Osmanlı İmparatorluğu kayıtlarında ise iki farklı muhallebi türünden bahsedilmektedir: biri II. Mehmed döneminde hazırlanan tavuk göğsü, diğeri ise 1530'lu yıllarda et kullanılmadan hazırlanan gül suyuyla süslenmiş muhallebidir. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de muhallebi tarifi vardır.³ Tarifi: Matlûbü’l-mikdâr sütü tencere ile ateşe vazolunup kaynadıkta vâfî pirinç ununu bir miktar su ile veyahut yine süt ile bulamaç edip karıştırarak içine koya. Eğer suluca olur ise biraz pirinç unu dahi zammedip tatlı olunca dahi şeker ilave eyleyeler tâ ki pişip un kokusu zail olunca karıştırmaktan hâlî olmayalar. Piştikte indirip kepçe ile tabaklara tevzi birle soğudukta tenâvül buyurula. Eğer hîn-i tabhda şeker ilave olunmaz ise evân-ı tenâvülde üzerine vâfî toz şeker i ekilir veyahut bayağı su ile tabh olunup da üzerine süt ve şeker ve kaymak veya âlâ pekmez konulur ise âdi çarşıda satılan muhallebi demek olur.Kitâb-ı Me’kûlât da muhallebi tarifi ayrıca vardır.⁴