monosakkarit ne demek?

Monosakkaritler, su ile daha küçük birimlere parçalanamadıklarından basit şekerler, tek şekerler, monozlar olarak da bilinirler.Bu sekerler karbonhidratların en küçük yapı birimidir. Çoğu C<sub>n</sub>(H<sub>2</sub>O)n formülüne uyar. Bazı monosakkaritler tatlıdır. Zincir veya halkalı yapıya sahip olup, genellikle 3-6 arasında karbon (C) atomu taşırlar. Moleküllerindeki karbon sayılarının Latincelerinin sonuna -oz eki getirilerek gruplandırılırlar. Üç karbonlu olanlar trioz, dört karbonlular teroz, beş karbonlular pentoz, altı karbonlular heksoz adını alırlar. Pentozlardan riboz (C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>5</sub>) ve deoksiriboz (C<sub>5</sub>H<sub>10</sub>O<sub>4</sub>) nükleik asitlerin yapısına girer. Hücre zarından difüzyon ile kolay geçebilirler.

Besin kaynağı bakımından önemli olan monosakkaritler heksozlardır. Bunlardan glikoz (kan ve üzüm şekeri), fruktoz (meyve şekeri, levüloz) ve galaktoz (süt şekeri) en önemlileridir. Sindirilmeden kana karışırlar. Hepsinin kapalı formülleri C<sub>6</sub>H<sub>12</sub>O<sub>6</sub> şeklinde olup birbirlerinin izomeridirler.

İçerdikleri C sayısına göre monosakkaritler:

  • 3C'li şekerler : Gliser aldehit (Triozlar)
  • 5C'li şekerler : Riboz, Deoksiriboz (Pentozlar)
  • 6C'li şekerler : Glikoz, Galaktoz, Fruktoz (Heksozlar)

6 C'li monosakkaritlerin difüzyon hızları şöyledir. Galaktoz > Glikoz > Fruktoz. Bunun yanında Glikozun ayracı Fehling veya Benedik çözeltisidir, bu çözeltilerle birleşince kiremit kırmızısı olur.

Orijinal kaynak: monosakkarit. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Kategoriler