medresetü'z-zehra ne demek?

Medresetü'z-Zehra () Said Nursî tarafından doğuda İslami ilimleri ve Fen bilimleri'nin birlikte okutulmasını planladığı Üniversite düzeyindeki projenin adıdır.

Said Nursi Van'da Horhor Medresesi'nde talebelerine ders vermekteyken¹², geleneksel medrese eğitim sistemini yeterli bulmuyor ve bazı yeni metotlar uyguluyordu. Yeni metodunu "Fünun-u cedideyi, ulûm-u medaris ile mezc ve derc" diye özetleyen³ Said Nursi; Van, Bitlis ve Diyarbakır illerinde fen bilimleriyle İslami ilimlerin birlikte okutulacağı, Doğuda cehaleti ve bilgisizliği ortadan kaldıracak nitelikte, Medresetü'z-Zehra ismini verdiği birkaç üniversitenin yapımı düşüncesini hükümete iletmek için 1907 yılında İstanbul'a gelir.⁴ El-Ezher Üniversitesi'ne kardeş olarak tarif ettiği bu üniversitede "lisân-ı Arabî vâcip, Kürdî câiz, Türkî lâzım kılmak" diye özetlediği Arapça, Kürtçe ve Türkçe olmak üzere üç dilde eğitim yapacağını belirtmektedir.⁵⁶

Said Nursi bu Üniversitenin Müslüman milletlerin menfi ırkçılık fikriyle ayrılmasının engellenmesi için gerekli olduğunu söylemiştir.⁷ Bu üniversite, Mısır'daki El-Ezher Üniversitesi'nin bir benzeri gibi düşünülüyordu.⁸

Proje Tarihçesi

İstanbul’da idealindeki üniversite ile ilgili bir dilekçeyi, II. Abdülhamid zamanında padişahın özel kalem dairesi olan Mabeyn-i Hümayun’a sunmuş, ancak Said Nursî'nin bu talebi için hükümet bir teşebbüste bulunmamıştır. II. Abdülhamid sonrasında, Van gölü kıyısında açmayı planlandığı üniversite için 1911 yılında bizzat kendisi Sultan Reşad ile görüşmüş ve Padişah tarafından 19 bin altın lira tahsis edilmiştir.⁹ 1913 yılında bu üniversitenin temelini atmış, fakat I. Dünya Savaşı münasebetiyle bu projenin tamamlanmasına imkân bulanamamıştır.

Daha sonraları TBMM'de 2 Mart 1923 tarihinde Medresetüzzehrâ hakkında kanun teklifi verilmiş, 200 mebusun 163’ünün rey vermesiyle kanun teklifi kabul edilmiş,¹⁰ ancak yine de üniversitenin inşası gerçekleşememiştir.

Kaynakça

Orijinal kaynak: medresetü'z-zehra. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩

4. Zehra Yayıncılık, "Bediüzzaman Said Nursi", zehrayayincilik.com (erişim: 14.04.2017) ↩

5. Münazarat | İfâde-i Merâm ve Uzunca Bir Mâzeret | s. 30: "Fünun-u cedideyi, ulûm-u medaris ile mezc ve derc; ve lisân-ı Arabî vâcip, Kürdî câiz, Türkî lâzım kılmak." ↩

6. Abdurrahman Nursi, Bediüzzaman’ın Hayatı, 1993, s. 45 ↩

7. Emirdağ Lahikası ↩

8. ↩

9. http://www.radikal.com.tr/yazarlar/oral_calislar/said_i_nursi_ataturk_ve_vana_universite-1113904 . ↩

10. ↩

Kategoriler