Yuliy Osipoviç Martov (1873-1923)
Yuliy Osipoviç Martov, asıl adıyla Yuliy Osipoviç Tsederbaum, Rus Marksist ve siyasetçidir. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin (RSDİP) önde gelen figürlerinden biriydi ve özellikle Menşeviklerin lideri olarak tanınır.
Hayatı ve Siyasi Kariyeri:
- Martov, Yahudi bir ailenin çocuğu olarak İstanbul'da doğdu.
- Erken yaşta Marksizm ile ilgilenmeye başladı ve devrimci faaliyetlere katıldı.
- 1890'larda Rusya'da işçi hareketinin örgütlenmesinde önemli rol oynadı.
- Vladimir Lenin ile birlikte RSDİP'in kurulmasına katkıda bulundu.
RSDİP'teki Rolü ve Menşevik Liderliği:
- 1903'te RSDİP'nin II. Kongresi'nde parti, örgütlenme ve üyelik kriterleri konularında Lenin ile Martov arasında anlaşmazlık çıktı.
- Lenin, sıkı disiplinli, profesyonel devrimcilerden oluşan bir parti isterken, Martov daha geniş tabanlı, daha açık bir parti modelini savundu.
- Bu anlaşmazlık, partinin Bolşevikler (çoğunluk) ve Menşevikler (azınlık) olarak ikiye ayrılmasına yol açtı. Martov, Menşeviklerin lideri oldu.
- Menşevikler, devrimin aşamalı bir süreç olduğuna, burjuva devriminin ardından sosyalist devrime geçilmesi gerektiğine inanıyorlardı.
- 1905 Rus Devrimi'nde aktif rol aldılar, ancak Bolşeviklerden farklı bir strateji izlediler.
Devrim Sonrası:
- Ekim Devrimi'ni eleştirdi ve Bolşeviklerin iktidarı ele geçirme yöntemini antidemokratik buldu.
- Sovyet rejimine karşı muhalefetini sürdürdü.
- 1920'de Sovyet Rusya'yı terk etmek zorunda kaldı.
- 1923'te Almanya'da tüberkülozdan öldü.
Mirası:
- Martov, Marksist düşünceye önemli katkılarda bulunmuş bir teorisyen ve siyasetçidir.
- Menşevik hareketin lideri olarak, Bolşeviklere karşı alternatif bir devrimci yol sunmuştur.
- Savunduğu demokratik sosyalizm idealleri, günümüzde de tartışılmaya devam etmektedir.