Laissez-faire (Leseferizm)
Leseferizm, devletin ekonomik faaliyetlere müdahalesinin minimum düzeyde olması gerektiğini savunan bir ekonomik doktrindir. Fransızca "laissez faire, laissez passer" (bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler) ifadesinden türemiştir.
Temel İlkeleri:
- Serbest Piyasa: Fiyatlar ve üretim, arz ve talep mekanizması tarafından belirlenmelidir. Serbest Piyasa
- Rekabet: İşletmeler arasında serbest rekabet olmalıdır. Rekabet
- Özel Mülkiyet: Bireylerin ve şirketlerin mülkiyet hakları korunmalıdır. Özel Mülkiyet
- Devletin Sınırlı Rolü: Devlet sadece temel hizmetleri (adalet, savunma, güvenlik gibi) sağlamalıdır. Devletin Rolü
- Girişim Özgürlüğü: Bireylerin ve şirketlerin istedikleri işi kurma ve yönetme özgürlüğü olmalıdır. Girişim Özgürlüğü
Savunucuları:
Leseferizm, klasik liberal iktisatçılar tarafından savunulmuştur. En önemli savunucuları arasında Adam Smith, David Ricardo ve John Stuart Mill sayılabilir.
Eleştiriler:
Leseferizmin eleştirildiği noktalar şunlardır:
- Eşitsizlik: Gelir dağılımında adaletsizliklere yol açabileceği.
- Çevresel Sorunlar: Çevresel tahribata neden olabileceği.
- Tekel Oluşumu: Tekellerin ve oligopollerin oluşmasını kolaylaştırabileceği.
- Ekonomik Krizler: Ekonomik krizlere karşı savunmasız bırakabileceği.