lagaş ne demek?

Lagaş

Lagaş (Sümercede: 𒉢𒁓𒆷𒆠 Lagaški; İngilizce: Lagash), Mezopotamya'da, günümüz Irak'ının güneyinde yer alan antik bir Sümer şehir devletidir. Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki verimli topraklarda, özellikle Girsû (Tello) bölgesinde kurulmuştur. Lagaş, Sümer medeniyetinin önemli merkezlerinden biri olmuş ve hem siyasi hem de kültürel açıdan bölgeye büyük katkılar sağlamıştır.

Tarihçe

Lagaş'ın tarihi MÖ 4. binyıla kadar uzanmaktadır. Sümer şehir devletleri arasındaki rekabetin yoğun olduğu dönemlerde, Lagaş da diğer şehirlerle (örneğin Umma, Ur, Kiş) sık sık çatışma halinde olmuştur. Şehrin en parlak dönemi, MÖ 25. yüzyılda hüküm süren Eannatum ve özellikle Urukagina dönemleridir.

• Eannatum: Lagaş'ın askeri gücünü zirveye taşıyan hükümdarlardan biridir. Umma ile olan sınır anlaşmazlıklarını savaş yoluyla çözmüş ve Lagaş'ın topraklarını genişletmiştir.
• Urukagina: Sosyal reformlarıyla tanınan bir hükümdardır. Rüşveti engellemeye, yoksulların haklarını korumaya ve din adamlarının kötüye kullanımlarını durdurmaya yönelik önemli adımlar atmıştır. Urukagina'nın reformları, tarihteki ilk yazılı hukuk reformlarından biri olarak kabul edilir.

Ancak, Lagaş'ın bağımsızlığı uzun sürmemiştir. Daha sonraki dönemlerde Akkad İmparatorluğu'nun egemenliği altına girmiş ve daha sonra diğer Mezopotamya devletlerinin kontrolüne geçmiştir.

Coğrafya

Lagaş, Fırat ve Dicle nehirleri arasındaki sulak alanlarda yer almaktaydı. Bu coğrafi konum, tarım için elverişli koşullar sağlamış ve şehrin zenginleşmesine katkıda bulunmuştur. Lagaş'ın etrafında birçok kanal ve sulama sistemi bulunmaktaydı, bu da tarımsal üretimin artmasını sağlamıştır.

Ekonomi

Lagaş ekonomisi büyük ölçüde tarıma dayanmaktaydı. Arpa, buğday, hurma ve diğer ürünler yetiştirilmekteydi. Hayvancılık da önemli bir geçim kaynağıydı. Ticaret de Lagaş ekonomisinde önemli bir rol oynamış ve diğer şehirlerle mal alışverişi yapılmıştır.

Kültür

Lagaş, Sümer kültürünün önemli bir merkeziydi. Çivi yazısı'nın kullanıldığı metinler, Lagaş'ta bulunmuştur ve bu metinler, Sümer toplumunun yaşam tarzı, dini inançları ve hukuki düzenlemeleri hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Lagaş'ta birçok tapınak ve saray inşa edilmiştir.

• Tapınaklar: Tanrıların onuruna inşa edilen tapınaklar, dini törenlerin yapıldığı ve aynı zamanda ekonomik ve idari merkezler olarak hizmet veren önemli yapılardı.
• Saraylar: Hükümdarların ikametgahı olan saraylar, aynı zamanda devlet işlerinin yürütüldüğü merkezlerdi.

Arkeolojik Bulgular

Lagaş'ta yapılan arkeolojik kazılar, Sümer medeniyetine ışık tutan birçok önemli buluntu ortaya çıkarmıştır.

• Akbabalar Steli: Eannatum'un Umma'ya karşı kazandığı zaferi anlatan önemli bir anıttır. Üzerinde savaş sahneleri ve hükümdarın tasvirleri bulunmaktadır.
• Kil Tabletler: Lagaş'ta bulunan binlerce kil tablet, Sümer toplumunun yaşamı hakkında zengin bilgiler sunmaktadır. Bu tabletlerde ticari kayıtlar, hukuki metinler, dini metinler ve edebi eserler yer almaktadır.
• Heykeller ve Kabartmalar: Lagaş'ta bulunan heykeller ve kabartmalar, Sümer sanatının önemli örnekleridir. Bu eserler, tanrıları, hükümdarları ve sıradan insanları tasvir etmektedir.

Önemli Hükümdarlar

• Ur-Nanşe
• Eannatum
• Entemena
• Urukagina

Sonuç

Lagaş, Sümer medeniyetinin önemli bir merkezi olarak, Mezopotamya tarihine önemli katkılar sağlamıştır. Arkeolojik bulgular, Lagaş'ın Sümer toplumunun yaşam tarzı, kültürü ve ekonomisi hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Şehir, Sümer medeniyetinin zenginliğini ve karmaşıklığını gözler önüne sermektedir.