kızılbaş ne demek?

Kızılbaşlar Hakkında Bilgi

Kızılbaş terimi, tarihsel olarak hem dini hem de siyasi anlamlar taşıyan, farklı coğrafyalarda farklı gruplar için kullanılmış bir tanımlamadır. Genellikle, 15. ve 16. yüzyıllarda Safevi Devleti'nin kuruluşunda ve yayılmasında önemli rol oynayan, Türkmen kökenli ve Şii-Batıni inançlara sahip toplulukları ifade eder. Bu terim, Safevi Devleti'ni destekleyen ve başlarına kırmızı renkli bir serpuş (tac) takan Türkmen aşiretlerine Safevi düşmanları tarafından verilen bir ad olarak ortaya çıkmıştır.

Kızılbaşlığın Temel Özellikleri:

• İnanç: Kızılbaşlar, İslam'ın Şii mezhebine mensupturlar ancak inançları, Sünni Şiilikten farklılıklar gösterir. [https://www.nedemek.page/kavramlar/Şiilik] Bu farklılıklar, özellikle Ali'nin (dördüncü halife) ve Ehlibeyt'in (Hz. Muhammed'in ailesi) kutsallığına vurgu yapılması, tasavvufi unsurların ve batıni yorumların benimsenmesi şeklinde kendini gösterir.

• Safevilik ile İlişkisi: Kızılbaşlık, Safevi tarikatı ve Safevi Devleti ile yakından ilişkilidir. Safevi Şeyhleri, başlangıçta bir tarikat lideri iken, zamanla siyasi bir güç haline gelmiş ve Kızılbaş Türkmenlerin desteğiyle bir devlet kurmuşlardır. [https://www.nedemek.page/kavramlar/Safevilik]

• Türkmen Kültürü: Kızılbaşlar, genellikle Türkmen kökenli aşiretlerden oluştuğu için, Türkmen kültürü ve gelenekleri inanç sistemlerinde önemli bir yer tutar. Bu durum, ritüellerde, müzikte ve sözlü geleneklerde kendini gösterir.

• Alevilik ile İlişkisi: Türkiye'deki Alevilik ile Kızılbaşlık arasında tarihsel ve inançsal bağlar bulunmaktadır. Ancak, her iki terim tam olarak aynı şeyi ifade etmez. Kızılbaşlık, daha çok Safevi dönemindeki tarihi ve siyasi bağlamı ifade ederken, Alevilik, günümüzdeki inanç ve kültürel uygulamaları kapsar. Türkiye'deki Alevilerin bir kısmı kendilerini Kızılbaş olarak tanımlayabilir. [https://www.nedemek.page/kavramlar/Alevilik]

• Siyasi Rolü: Kızılbaşlar, Safevi Devleti'nin kuruluşunda ve yayılmasında önemli bir askeri ve siyasi güç olmuşlardır. Ancak, devletin merkezi otoritesi güçlendikçe, Kızılbaşların etkisi zamanla azalmıştır.

Önemli Not: Kızılbaş terimi, tarihsel süreçte farklı anlamlar kazanmış ve bazen aşağılayıcı bir şekilde kullanılmıştır. Bu nedenle, bu terimi kullanırken dikkatli olmak ve farklı grupların kendilerini nasıl tanımladığına saygı göstermek önemlidir.