kılcallık ne demek?

Kılcallık (Kapiler Etki)

Kılcallık, bir sıvının yer çekimine zıt yönde, dar bir tüp (kılcal boru) içerisinde yükselme veya alçalma olayıdır. Bu olay, kohezyon (sıvı molekülleri arasındaki çekim kuvveti) ve adezyon (sıvı molekülleri ile katı yüzey arasındaki çekim kuvveti) arasındaki etkileşimden kaynaklanır.

Temel Prensipler:

• Adezyon > Kohezyon: Sıvı, tüpün duvarlarına yapışma eğilimindedir ve bu, sıvının yukarı doğru tırmanmasına neden olur. Bu durum, sıvının yüzeyinde bir menisküs oluşmasına yol açar.
• Kohezyon > Adezyon: Sıvı, tüpün duvarlarından ziyade kendi moleküllerine daha çok çekilir. Bu, sıvının tüp içerisinde aşağı doğru çekilmesine ve ters bir menisküs oluşmasına neden olur.

Etkileyen Faktörler:

• Tüp Çapı: Tüpün çapı azaldıkça kılcallık etkisi artar.
• Sıvının Yoğunluğu: Sıvının yoğunluğu arttıkça kılcallık etkisi azalır.
• Yüzey Gerilimi: Sıvının yüzey gerilimi arttıkça kılcallık etkisi artar.
• Temas Açısı: Sıvı ile yüzey arasındaki temas açısı, kılcallık yüksekliğini etkiler.

Örnekler:

• Bitkilerin köklerinden yapraklarına su taşınması.
• Kağıt havlunun suyu emmesi.
• Gözyaşının göz yüzeyine yayılması.
• Mürekkebin dolma kalemde ilerlemesi.
• Topraktaki suyun yukarı doğru hareketi.

Uygulama Alanları:

• Biyoloji: Bitki fizyolojisi, kan dolaşımı.
• Kimya: Kromatografi, mikroakışkanlar.
• Mühendislik: İnşaat mühendisliği (beton), tekstil mühendisliği (lifler).
• Tıp: İlaç dağıtımı, teşhis cihazları.