kuşadası ne demek?

Kuşadası Türkiye'nin Aydın ilinin bir ilçesidir. İlçenin kuzeyinde İzmir ilinin Selçuk ilçesi, doğusunda ve güneyinde Söke ilçesi, batısında Ege Denizi bulunmaktadır. İlçede turizm gelişmiştir.

Tarihçe

Erken tarih

Kuşadası'nın ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak bilinmemekle beraber, Efes'e bağlı Neopolis ismi ile İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır.

Şehir daha önce, Pilavtepe eteklerinde, Andızkulesi denilen yerde kurulmuştur. Bir müddet sonra Bizanslılara ait olan bu kıyılara Venedik ve Cenevizliler, ekonomik bakımdan egemen olmuşlardır. Ulaşım güçlükleri nedeni ile Kuşadası; Andızkulesi mevkiinden alınarak bugünkü yerinde Yeni İskele (Scala Nuova) adı ile kurulmuştur.

Kuşadası'nın adını verdiği Kuşadası Körfezi ve yakın çevresi, sanat ve kültür merkezleri olarak bilinmektedir ve ilk çağlardan beri birçok farklı medeniyeti barındırmıştır.

MÖ 3000 yıllarında Lelegler, MÖ 11. yüzyılda Aioller, MÖ 9. yüzyılda İyonlar bölgede hâkim olmuşlardır. Büyük Menderes ve Gediz ırmakları arasında kalan alan, antik çağlarda İyonya adını alır. Tüccar ve denizci olan İyonlar denizaşırı ticaret sayesinde kısa zamanda zenginleşmişler ve üstün bir politik güce sahip olmuşlardır. Tarihte "İyon Kolonileri" adını alan 12 şehir kurmuşlardır.

Kuşadası, antik çağlarda Anadolu'nun Akdeniz'e açılan başlıca limanlarından biri idi. O devirde Neopolis adı ile anılıyordu. MÖ 7.yy.da başkentleri Sardes olan Lidyalılar yöreye hâkim olmuşlardır.

MÖ 546'da başlayan Pers hâkimiyeti, MÖ 334'te Büyük İskender'in tüm Anadolu'yu ele geçirmesine kadar devam eder. Bundan sonra Anadolu'da Grek medeniyeti ile yerli Anadolu medeniyetinin sentezi olarak yepyeni bir çağ, yepyeni bir sanat ve kültür anlayışı hakim olur ve bu çağ "Helenistik Çağ" adı ile anılır. Efes, Milet, Priene ve Didim bu devrin en ünlü şehirleridir.

MÖ 2. yy.da Romalılar yöreye egemen oldular. Hristiyanlığın ilk yıllarında, Meryem Ana'nın ve havarilerinden St. Jean'ın Efes'e gelip yerleşmesiyle burası bir dini merkez haline gelir. Miletus da Hristyanlık çağında Piskoposluk merkezidir. Bizans Çağında "Ania" adı ile anılır. Kuşadası, ortaçağda korsanlar tarafından kullanılan bir liman olmuştur. 15.yy.da, Venedikliler ve Cenevizliler zamanında şehir "Scala Nuova" adını alır.

Selçuklu Devleti

1086'da I. Süleyman Şah'ın bölgeyi Selçuklu Devleti'ne katmasıyla Türk egemenliği başlar. Bölge, bu devirde kervan yollarının Ege'ye açılan bir ihraç kapısı olmuştur. Ancak Selçuklu Devleti'nin egemenliği 1. Haçlı Seferleri nedeniyle kısa sürdü ve yeniden Bizans'ın eline geçti. 1280'lerin sonunda Menteşeoğulları,1397-1402 arasında Osmanlıların egemenliğine girdi. 1402-1425 arası yeniden Aydınoğulları'nın eline geçtiyse de 1425'te Osmanlılar bölgeyi kesinlikle ele geçirir.

Osmanlı İmparatorluğu

Kuşadası, 1413 yılında I. Mehmed (Çelebi) tarafından Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine katılmıştır. Bu tarihten sonra, şehir tamamen Türklerin elinde kalmış ve Türklerin yaptığı eserlerle dolmaya başlamıştır. Bunlardan bugünkü Kervansaray ve Kuşadası'nı çeviren surlar, Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır.

Surlarla çevrili şehre o zaman ancak üç kapıdan girilebilmekteydi. Bu kapılardan bir tanesi, Barbaros Hayreddin Paşa Caddesi ile Kahramanlar Caddesi’ni birbirinden ayırmakta ve üst kısmı önceden Şehiriçi Trafik Bölge Amirliği olarak kullanılmıştır, fakat şimdi Olay Yeri İnceleme Büro Amirliği olarak kullanılmaktadır. Diğer kapılar bugün mevcut değildir.

Küçükada (Güvercinada), Bizanslılar için önemli bir askeri üs görevini yapan önemli bir yerdi,1834 yılında büyük bir yenilenme görmüş ve ünlü kalesi yapılmıştır. "Kuşadası" adı bu kaleden gelmektedir.

1893 yılı Osmanlı nüfus sayımına göre Kuşadası'nda yaşayan kişi sayısı 15.047 kişidir. Bunların çoğunluğu (%58,6) Türklerden oluşmaktadır (8.822 kişi). Kuşadası'ndaki Rum nüfusu ise 6.121 kişidir (%40,7).

Kuşadası, Kurtuluş Savaşı'nda 1919-1921 yılları arasında İtalya'nın, onların çekilmesiyle Yunanistan'ın işgaline girdi ve 7 Eylül 1922'de düşman işgalinden kurtuldu.

Cumhuriyet dönemi

Kuşadası, 1957 yılında İzmir ilinden ayrılarak Aydın iline bağlanmıştır.1

Coğrafya

İlçenin kuzeyinde İzmir'in Selçuk ilçesi, doğusunda ve güneyinde Söke ilçesi, batısında Ege Denizi bulunmaktadır. Yüzölçümü 265 km²'dir.2 Deniz seviyesinden 25 m yüksektir.34 İlin kuzeybatısında bulunan Aydın merkez ilçe olan Efeler'e 71 km uzaklıktadır. İzmir iline uzaklığı 95 km, Selçuk ilçesine 21 km, Söke ilçesine 22 km5, Bodrum ve Çeşme ilçelerine 157 km uzaklıktadır. Kuşadası'nın batısında deniz kuzeyinde, güneyinde ve doğusunda dağlar ve tepeler vardır.

Nüfus

Ekonomi

Kuşadası Türkiye'nin ilk turizm merkezlerindendir, turizm tarihi 1960'lara dayanır, ilk kruvaziyer gemi turizmi burada başlamıştır. Özellikle yazları yerli ve yabancı turist sayısı ile 110 bin civarı olan yerli nüfus zaman zaman 2 milyona dayanmaktadır. İzmir Adnan Menderes Havalimanı'na 65 km uzaklıktadır. Kuşadası Limanı Türkiye'nin en büyük 3. limanıdır. Ayrıca Kuşadası sınırları arasında bulunan Dilek Yarımadası Millî Parkı da önemli noktalardandır, evcil domuzlar dünyada tek burada bulunur. 2016'da büyük yolcu uçağı Kuşadası Körfezi'ne batırılmış ve dalış turizminde büyük pay sahibidir. Avrupa'nın en büyük golf sahası ve mavi bayraklı plajlarıyla Kuşadası önemli turizm merkezlerindendir. 2013 yılında yapılan kongre salonu da Avrupa'nın en büyüğü konumundadır. Büyük fuar ve toplantılara tanıklık etmektedir.

Kültür

  • Neopolis (Yılancı burnu): Güvercinada'nın ilerisinde, denize uzanan ikinci bir yarımada halindedir. Antik Neopolis’in Kuşadası’nda ilk yerleşme yeri olduğu ve İyonlar tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Görünürde birkaç duvar kalıntısı mevcuttur.
  • Panionion: Kuşadası’na bağlı Güzelçamlı sınırları içinde, Davutlar-Güzelçamlı yolu kenarında, yoldan birkaç yüz metre içeridedir. Tarihte İyon konfederasyonuna bağlı 12 İyon şehrinin merkezidir. Ayinlerin ve törenlerin yapıldığı yer burasıdır.
  • Pygela: Kuşadası’nın 3 km. kadar kuzeyinde bir yerleşim yeridir. Günümüzde Kuştur Tatil Köyü’nün yer aldığı burun üzerinde bulunmaktadır. Antik kaynaklara göre Agamemnon tarafından kurulduğu düşünülse de yapılan arkeolojik kazılarda M.Ö. 3000-2500 yıllarına tarihlenen Erken Tunç Çağı'na ait buluntular ortaya çıkarılmıştır.
  • Kaleiçi Camii: Çarşı içindedir. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa (ölümü 1619) tarafından yaptırılmıştır. Bu nedenle “Öküz Mehmet Paşa Camii” adı ile de anılmaktadır. 1830 yılında onarılmıştır. Son cemaat yeri ağaçtan yapılmıştır. Tek şerefeli minaresi sağdadır. Caminin giriş kapısının kanatları geometrik geçmeler ve sedef kakmalarla süslenmiştir. Camiyi 12 kenarlı ve 16 pencereli kasnak üzerine bir kubbe örtmektedir.
  • Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı: Kuşadası İskelesi yakınındadır. 1618 yılında Sadrazam Öküz Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1966 yılında restore edilmiştir. Deniz ticareti için yaptırılan bir Osmanlı kalesi olup, yaklaşık 18,50*21,60m. ölçülerindeki avlunun etrafını, iki katlı revaklı bir kapalı mekân çevrelemektedir. Kuzeybatı ve güneydoğudaki köşelerde, arka taraftan üst kata çıkılan iki merdiven vardır. Kervansarayın girişi kuzeydedir. 2.96 m. enindeki mermer kapı boşluğu, bir basık kemerle örülmüştür. Kapının sadece bir görünümü vardır. Girişin sağ ve sol tarafında birer kemerle orta mekâna bağlanan iki bölüm mevcuttur. Soldakinin, arkaya küçük bir kapı ile bağlandığına bakılarak, eşyaların içeri alındığı emanet bölümü olduğu saptanmıştır. Sağdaki girintinin ise Han’ın giriş ve çıkışını sağlayan görevlilerin yeri olduğu düşünülmüştür. Avlunun ortasında kazı ile açığa çıkartılan şadırvan, bugün havuz haline getirilmiştir.
  • Kuşadası Altın Güvercin Müzik Yarışması : Bir beste ve müzik yarışması.

Yönetim

Belediye başkanları

SıraBelediye BaşkanıTarihSıraBelediye BaşkanıTarih
1Hacı İbrahim Ağa18802Hüseyin Sadık Efendi1891
3Hacı İbrahim Ağa18944Hasan Bey1900
5Hacı İbrahim Ağa19036Ahmet Efendi1909
7Faik Bey1917-19238Hakkı Bey1923-1928
9Sedat Akdoğan1928-193110Sabri Önder1932-1936
11Kasım Yaman1936-193712Mithat Baysal1937-1940
13Mithat Baysal1940-194314Naci Akdoğan1943-1946
15Ali Denizel194616Haşmet Akdoğan1947-1949
17Ahmet Güntürkün1949-195018Hulusi Buyral1950-1954
19Ragıp Özsürücü1954-195820Sabri Mumcu1959-1960
21Selahattin Esat1960-196222Özer Türk1962-1964
23Ahmet Şaban Alkış1964-196824Ömer Taylan Sağnak1968-1972
25Mercan Küçükyağcı1973-197726Mustafa Lütfi Suyolcu1977-1980
27Kemal Yıldır1980-198228Mehmet Işık1982-1984
29Engin Berberoğlu1984-198930Mustafa Lütfi Suyolcu1989-1994
31Engin Berberoğlu1994-199932Fuat Akdoğan1999-2004
33Fuat Akdoğan2004-200934Mehmet Esat Altungün2009-2014
35Özer Kayalı2014-201936Ömer Günel2019-

Medya

İlçede, Toplum, Kuşadası Haber, Son Nokta, Denge, Halkın Sesi, Demokrat, Aktüel Ada, Son Haber, Güncel, Kuşadası Express ve Gözlem adlarında 10 yerel gazete ve Kuşadasıspor adını taşıyan, Kuşadası’ndaki spor olaylarını gündeme taşıyan bir dergi bulunmaktadır.

Anadolu ve İhlas Haber Ajanslarının temsilcileri, Kuşadası radyosu ve Ada TV gibi birçok yayın kuruluşu bulunmaktadır.6

Kardeş şehirler

7

Görüntüler

Kusa vyhled.JPG|Kıyılardan bir görüntü. Kuşadası - harbour.jpg|Kuşadası limanı. Kuşadası yol.JPG|Kıyı yolu. Turkey caravanserai.jpg|Kervansaray Genel Görünüm. Kuşadası-3.JPG|Kale

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

Orijinal kaynak: kuşadası. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

Kategoriler