krebs döngüsü ne demek?
Krebs Döngüsü (Sitrik Asit Döngüsü)
Krebs döngüsü (diğer adıyla sitrik asit döngüsü veya trikarboksilik asit döngüsü - TCA döngüsü), aerobik organizmalarda hücresel solunumun önemli bir aşamasıdır. Glikolizden elde edilen pirüvatın mitokondriye taşınması ve asetil-CoA'ya dönüştürülmesiyle başlar. Daha sonra bu asetil-CoA, döngüye girerek bir dizi kimyasal reaksiyonu tetikler.
Temel Amaç:
- Enerji Üretimi: Krebs döngüsü, ATP (adenozin trifosfat) gibi enerji taşıyıcı moleküllerin (GTP) ve elektron taşıyıcı moleküller olan NADH ve FADH2'nin üretilmesini sağlar.
- Ara Ürünlerin Oluşturulması: Döngü, amino asitler, yağ asitleri ve porfirinler gibi diğer önemli biyomoleküllerin sentezi için öncül maddeler (ara ürünler) sağlar.
Döngünün Aşamaları:
- Asetil-CoA'nın Girişi: Döngü, iki karbonlu asetil-CoA molekülünün dört karbonlu oksaloasetat molekülü ile birleşerek altı karbonlu sitrat molekülünü oluşturmasıyla başlar.
- Dehidrasyon ve Hidrasyon: Sitrat, izomerizasyon yoluyla izositrat'a dönüştürülür.
- Dekarboksilasyonlar: İzositrat dekarboksilasyona uğrayarak beş karbonlu α-ketoglutarat'a dönüşür. Bu aşamada CO2 ve NADH üretilir. α-ketoglutarat da dekarboksilasyona uğrayarak süksinil-CoA'ya dönüşür. Bu aşamada da CO2 ve NADH üretilir.
- Süksinil-CoA'nın Dönüşümü: Süksinil-CoA, süksinata dönüştürülürken GTP (guanin trifosfat) üretilir (bazı hücrelerde ATP).
- Oksidasyonlar: Süksinat, fumarata dönüştürülürken FADH2 üretilir. Fumarat, malata dönüştürülür ve malat da oksaloasetata dönüştürülürken NADH üretilir. Oksaloasetat, döngüyü yeniden başlatmak için bir sonraki asetil-CoA molekülü ile birleşebilir.
Krebs Döngüsünün Ürünleri (Bir Asetil-CoA Molekülü İçin):
- 2 Molekül CO2
- 3 Molekül NADH
- 1 Molekül FADH2
- 1 Molekül GTP (veya ATP)
NADH ve FADH2 molekülleri, elektron taşıma zincirine girerek ATP üretiminde kullanılır. Bu nedenle Krebs döngüsü, hücresel solunumun enerji üretimi açısından kritik bir parçasıdır.
Önemli Kavramlar: