koşuk ne demek?

Türkler islamiyet öncesi belli dönemlerde, "sığır töreni" adı verilen av törenlerinde, "Toy / Şölen" adı verilen kurban törenlerinde ziyafetler ve kazanılan savaşlar sonunda, tüm boyların erkekleri bir araya gelerek eğlenirdi. Bu eğlencelerde söylenen çoklukla aşk, doğa ve yiğitlik konularını işleyen ve "kopuz" adı verilen sazla birlikte söylenen şiirlere "koşuk" adı verilir. Koşuklar İslamiyet sonrası edebiyatta yerini: Halk edebiyatında koşmalara, Divan edebiyatında ise gazellere bırakmıştır. Koşuklar dörtlük biçiminde yazılmış ve hece ölçüsüyle söylenmiştir. Uyak düzenleri: aaab, cccb, dddb şeklindedir.¹

Örnek Koşuk

Özgün şekli

Öpkem kelüp ogradım

Arslanlayu kökredim

Alplar başın togradım

Emdi meni kim tutar

Kanı akıp yoşuldu

Kabı kamug deşildi

Ölüg birle koşuldu

Togmuş küni uş batmaz

Kaklar kamug köldi

Taglar başı ilerdi

Ajun tını yılırdı

Tütü çeçek çerkeşür

Etil suvı aka turur

Kaya tübi kaka turur

Balık telim baka turur

Kölün takı küşerür

Günümüz Türkçesiyle

Öfkelenip dışarı çıktım

Arslan gibi kükredim

Yiğitler başını doğradım

Şimdi beni kim tutar

Kanı akıp boşandı

Derisi baştan başa deşildi

Ölülerle bir oldu

Doğan güneş işte batardı

Kuru yerler hep gülerdi

Dağbaşları göründü

Dünyanın soluğu ılındı

Türlü çiçekler sıralandı

İtil suyu akar durur

Kaya dibini oyar durur

Bütün balıklar bakar durur

Gölü bile taşırırlar

Kaynakça

Orijinal kaynak: koşuk. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Sözlü edebiyat , Erişim tarihi: 5 Haziran 2016 ↩

Kategoriler