korunma yöntemleri ne demek?
Korunma Yöntemleri Hakkında Bilgi
Korunma yöntemleri, istenmeyen gebelikleri önlemek ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (CYBE) korunmak amacıyla kullanılan çeşitli yöntemlerdir. Etkili bir korunma yöntemi seçimi, bireysel ihtiyaçlara, sağlık durumuna ve yaşam tarzına bağlıdır.
Hormonal Yöntemler:
- Doğum Kontrol Hapları: Düzenli olarak alınan ve hormon içeren haplardır. Yumurtlamayı baskılayarak gebeliği önlerler.
- Doğum Kontrol Bandı: Cilde yapıştırılan ve hormon salgılayan bir banttır. Haplar gibi çalışır.
- Doğum Kontrol Halkası (Vajinal Halka): Vajinaya yerleştirilen ve hormon salgılayan esnek bir halkadır. Bir ay boyunca kullanılır.
- Doğum Kontrol İğnesi: Düzenli aralıklarla (genellikle 3 ayda bir) kas içine enjekte edilen hormon içerikli bir iğnedir.
- Hormonlu Spiral (Rahim İçi Araç - RİA): Rahme yerleştirilen ve hormon salgılayan bir araçtır. Uzun süreli koruma sağlar (3-5 yıl).
Bariyer Yöntemleri:
- Kondom (Prezervatif): Penisi veya vajinayı kaplayarak spermin yumurtaya ulaşmasını engelleyen ince bir kılıftır. Hem gebeliği önler hem de CYBElerden korur.
- Kadın Kondomu: Vajinanın içine yerleştirilen ve spermin rahme ulaşmasını engelleyen bir kılıftır. CYBE'lerden korur.
- Diyafram: Vajinaya yerleştirilen ve serviksi (rahim ağzını) kapatan kubbe şeklinde bir araçtır. Spermleri engelleyen bir spermisit ile birlikte kullanılır.
Geri Çekme (Coitus Interruptus):
- Geri Çekme, erkeğin boşalmadan önce penisini vajinadan çıkarmasıdır. Güvenilirliği düşüktür.
Doğurganlık Farkındalığı Yöntemleri:
- Doğurganlık belirtilerini (vücut ısısı, servikal mukus vb.) takip ederek doğurgan günleri belirleme ve bu günlerde cinsel ilişkiden kaçınma veya korunma yöntemlerini kullanmayı içerir. Dikkatli takip ve doğru uygulama gerektirir.
Acil Kontrasepsiyon:
- Ertesi Gün Hapı: Korunmasız cinsel ilişkiden sonra veya korunma yönteminin başarısız olduğu durumlarda (örneğin, kondomun yırtılması) kullanılan bir haptır. Yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek gebeliği önler. Ne kadar erken alınırsa o kadar etkilidir.
Cerrahi Yöntemler:
- Vazektomi (Erkeklerde Tüplerin Bağlanması): Spermleri taşıyan tüplerin kesilerek bağlanmasıdır. Kalıcı bir yöntemdir.
- Tüplerin Bağlanması (Kadınlarda): Yumurtaları taşıyan tüplerin kesilerek bağlanmasıdır. Kalıcı bir yöntemdir.
Önemli Notlar:
- Korunma yöntemi seçimi için bir doktora danışmak önemlidir.
- Bazı korunma yöntemleri sadece gebeliği önlerken, bazıları CYBE'lerden de korur.
- Korunma yöntemlerinin etkinliği, doğru ve düzenli kullanıma bağlıdır.
- Kalıcı yöntemler (vazektomi, tüplerin bağlanması) geri dönüşü olmayan yöntemlerdir.
- Spermisit'ler tek başına etkili bir korunma yöntemi değildir.