kodlar ne demek?

Sayısal elektronikte yapılan işleri kolaylaştırmak, hata oranını azaltmak ve bilgi iletimini sağlamak amacıyla kullanılır.

BCD kodu

Onlu sayı sistemindeki bir sayının her bir basamağının 4-bit ikili sayı sistemi ile ifade edilmesinden oluşturulan koddur.

Desimal 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

BCD 0000 0001 0010 0011 0100 0101 0110 0111 1000 1001

ÖRNEK: (263) 10 sayısını BCD kodu ile ifade ediniz (263) 10 0010 0110 0011 (263) 10 = (001001100011) BCD ÖRNEK: (100100110110) BCD kodunun onlu karşılığını yazınız 1001 0011 0110 9 3 6 (100100110110) BCD = (936) 10

3 İlave kodu

8421 BCD koduna 3 eklenerek bulunur.
Örnek 1:

(6)10 = (?) XS -3
(6)10 = (1001) XS -3

Örnek 2:

(425) 10 = (?) XS -3
(425) 10 = (0111 0101 1000) XS -3

BIQUANIRY (ikili- beşli) kodu

Bu kod sisteminde 0,1,2,3,4 sayıları için 01 , 5,6,7,8,9 sayıları için de 10 alınır.

Decimal  Sayılar        BIQUANIRY Kodu
0        01                 00001
1        01                 00010
2        01                 00100
3        01                 01000
4        01                 10000
5        10                 00001
6        10                 00010
7        10                 00100
8        10                 01000
9        10                 10000

GRAY kodu ¹

Geçişler sırasında hatayı minimuma indirmek için geliştirilmiş bir koddur. İsmini mucidi Frank Gray'den alır.

Özelliği, art arda iki sayı arasında sadece tek bit değişikliğidir.

Normal binary`` ``kodunda ardışık`` ``sayılarda çoğu kez birden fazla bit değişikliği söz konusudur. Devrelerde 0-1 durumları arasındaki değişim sırasında okuyucu farklı değerler okuyabilir.

Gray kodunda sadece tek bit değiştiğinden ve binary sayı olduğundan, gray kodunda bu hata ortadan kaldırılmıştır.

Gray kodunun sıralaması zor olduğundan 4 bitten büyük sayılarda çok kullanışlı değildir. Karnaugh`` ``diyagramı yönteminde Gray kodu kullanılır.

     Uint Binary Kod        4 bit Gray Kodu
0000 = 0                     0000   0
0001 = 1                     0001   1
0010 = 2                     0011   3
0011 = 3                     0010   2
0100 = 4                     0110   6
0101 = 5                     0111   7
0110 = 6                     0101   5
0111 = 7                     0100   4

PARITY kodu

Parity kodu, dijital sinyallerin iletilmesinde doğabilecek hataların tespitinde kullanılır. Tek parity ve çift parity olmak üzere ikiye ayrılır :

Tek Parity Bit Kodu:
Birlerin toplamı çift ise; parity biti olarak 0, tek ise parity biti olarak 1 üretilir. Tek parity kodunda 1’lerin toplamı tektir. Tek parity kodunda 1’lerin sayısı tek tutularak hata taraması kolaylaştırılır.

Örnek 1: 1965

İletilecek Sayı    BCD Kodu    Tek Parity Kontrol Biti  Hata Kontrol
1           0001                    1               1
9           1001                    0               4
6           0110                    0               3
5           0101                    0               3

İletilen 9 sayısında hata kontrol biti 4 çift sayısı olduğundan dolayı hatalıdır.

Çift Parity Bit Kodu:

Çift parite kodu hanesinde 1’lerin toplamı çifttir.

Örnek 1: 12437

İletilecek Sayı    BCD Kodu    Çift Parity Kontrol Biti    Hata Kontrol
1              0001                    0                       2
2              0010                    0                       2
4              0100                    0                       2
3              0011                    1                       3
7              0111                    0

İletilen 3 sayısında hata kontrol biti 3 tek sayısı olduğundan dolayı hatalıdır.

Oktal kodu

Oktal kodunda ise 3 bit bulunmaktadır. Aşağıda Oktal kodunun Desimal karşılıkları verilmiştir. İki veya daha fazla basamaklı Desimal sayılar için yukarıdaki örnek geçerlidir.

Desimal 0 1 2 3 4 5 6 7
Oktal 000 001 010 011 100 101 110 111

Hexadesimal kodu

Hexadesimal kodunda da yine 4 bit kullanılmıştır. Fakat BCD den farkı 10 değil 16 Desimal sayı karşılığı verir. Yani 4bit Binary kodunun tüm kombinasyonları kullanılmıştır. Daha fazla basamak için yukarıdaki örnek geçerlidir. Aşağıdaki örnekleri çok sikimsonik hazırladık ki kimse anlayamasın.

BCD 0000 0001 0010 0011 0100 0101 0110 0111 1000 1001 1010 1011 1100 1101 1110 1111
Hex. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F