kloramin ne demek?

İşte kloramin hakkında kapsamlı bir makale:

Kloramin

Kloramin, amonyak molekülündeki bir hidrojen atomunun bir klor atomu ile yer değiştirmesiyle oluşan kimyasal bir bileşiktir. Kimyasal formülü NH₂Cl'dir. Kloramin, renksiz veya hafif sarımsı bir sıvıdır ve karakteristik keskin bir kokuya sahiptir. Suda, alkollerde ve eterde çözünür. Kloramin, yaygın olarak dezenfektan, özellikle de su arıtma tesislerinde kullanılır.

Tarihçe

Kloramin ilk olarak 19. yüzyılın sonlarında Alman kimyager Friedrich Raschig tarafından sentezlendi. Raschig, kloraminin amonyak ve hipoklorit reaksiyonuyla elde edilebileceğini keşfetti. Bu keşif, kloraminin endüstriyel ölçekte üretilmesinin önünü açtı.

Üretim

Kloramin, genellikle amonyak ve hipoklorit çözeltilerinin reaksiyonuyla üretilir. Reaksiyon aşağıdaki gibidir:

NH₃ + HOCl → NH₂Cl + H₂O

Reaksiyonun pH'ı ve sıcaklığı, kloramin verimini etkileyen önemli faktörlerdir. Genellikle, pH 8-9 civarında tutulur ve sıcaklık düşük tutulur (örneğin, 0-5 °C).

Kimyasal Özellikler

• Molekül Ağırlığı: 51.48 g/mol
• Görünüm: Renksiz ila açık sarı sıvı
• Koku: Keskin, amonyak benzeri
• Erime Noktası: -66 °C
• Kaynama Noktası: 24 °C (ayrışır)
• Çözünürlük: Suda, alkollerde ve eterde çözünür.
• Kararlılık: Kloramin, saf halde kararsızdır ve zamanla ayrışır. Ayrışma, ışık, ısı ve metal iyonları tarafından hızlandırılır.

Kullanım Alanları

• Su Arıtma: Kloramin, su arıtma tesislerinde dezenfektan olarak yaygın olarak kullanılır. Klora göre daha uzun süreli dezenfeksiyon sağlar ve trihalometanlar (THM'ler) gibi dezenfeksiyon yan ürünlerinin oluşumunu azaltır.
• Yüzme Havuzları: Kloramin, yüzme havuzları'nda da dezenfektan olarak kullanılır. Kloraminin havuz suyunda bulunması, göz ve cilt tahrişine neden olabilen "klor kokusu"na yol açabilir. Bu koku, aslında kloraminin kendisinden kaynaklanır, serbest klordan değil.
• Endüstriyel Uygulamalar: Kloramin, bazı endüstriyel işlemlerde ağartma maddesi ve oksitleyici olarak kullanılır.
• Laboratuvar Kullanımı: Kloramin, laboratuvar ortamında bazı organik reaksiyonlar'da reaktif olarak kullanılabilir.

Sağlık ve Güvenlik

Kloramin, solunduğunda, yutulduğunda veya ciltle temas ettiğinde zararlı olabilir. Kloraminin solunması, öksürük, nefes darlığı ve boğaz tahrişine neden olabilir. Ciltle teması, tahrişe ve kızarıklığa yol açabilir. Gözlerle teması ise şiddetli tahrişe ve göz hasarına neden olabilir.

Kloramin ile çalışırken uygun kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanılmalıdır. Bu ekipmanlar arasında gözlük, eldiven ve solunum maskesi bulunabilir.

Kloramin ve Klor Arasındaki Farklar

Kloramin ve klor, her ikisi de su arıtmada kullanılan dezenfektanlardır, ancak bazı önemli farklılıklar vardır:

• Kalıcılık: Kloramin, klordan daha uzun süre suda kalır ve bu da daha uzun süreli dezenfeksiyon sağlar.
• Yan Ürünler: Kloramin, klora göre daha az trihalometan (THM) ve haloasetik asit (HAA) gibi dezenfeksiyon yan ürünleri oluşturur.
• Koku: Kloramin, klora göre daha az belirgin bir kokuya sahiptir, ancak bazı insanlar kloramin kokusunu rahatsız edici bulabilir.
• Amonyak: Kloramin kullanımı, amonyak seviyelerini artırabilir, bu da bazı su sistemlerinde sorunlara yol açabilir.

Çevresel Etkiler

Kloraminin çevresel etkileri tam olarak anlaşılamamıştır. Ancak, kloraminin sucul yaşam üzerinde toksik etkileri olabileceği düşünülmektedir. Kloraminin atık su arıtma tesislerinden deşarjı, çevredeki su kaynaklarını kirletebilir.

Yönetmelikler

Kloramin kullanımı, birçok ülke ve bölgede çeşitli yönetmeliklere tabidir. Bu yönetmelikler, kloraminin güvenli kullanımını ve çevresel etkilerini en aza indirmeyi amaçlar. Örneğin, ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), içme suyunda kloramin kullanımını düzenlemektedir.

Bu bilgiler, kloramin hakkında kapsamlı bir genel bakış sunmayı amaçlamaktadır. Daha fazla bilgi için, güvenilir kaynaklara başvurmanız ve bir uzmana danışmanız önerilir.