keşmir sorunu ne demek?
Keşmir Sorunu
Keşmir sorunu, Hindistan, Pakistan ve Çin arasında, coğrafi olarak stratejik öneme sahip Keşmir bölgesi üzerindeki toprak anlaşmazlığıdır. Temelde, 1947'de Hindistan'ın bağımsızlığını kazanmasıyla başlayan ve günümüze kadar devam eden siyasi ve bölgesel bir çatışmadır.
Temel Nedenler:
- Bölünme: 1947'deki Hindistan'ın bölünmesi sırasında, Keşmir prensliği, Hindistan veya Pakistan'a katılmakta serbest bırakıldı. Bölgenin Hindu Maharajası, başlangıçta bağımsız kalmayı tercih etti.
- Çoğunluk Nüfus: Keşmir'in nüfusunun çoğunluğu Müslüman'dı. Pakistan, bu nedenle bölgenin kendisine katılacağını düşünüyordu.
- Maharajanın Kararı: Ancak, Pakistan destekli aşiretlerin Keşmir'e saldırması üzerine, Maharaja Hindistan'dan askeri yardım istedi ve Hindistan'a katılmayı kabul etti. Bu, ilk Hindistan-Pakistan Savaşı'nı tetikledi.
Savaşlar ve Çatışmalar:
- 1947-1948 Savaşı: İlk savaş, Birleşmiş Milletler'in (BM) arabuluculuğuyla ateşkesle sonuçlandı. Keşmir, Hindistan ve Pakistan arasında bölündü.
- 1965 Savaşı: İkinci savaş, Keşmir'de Hindistan'a karşı bir ayaklanma başlatma girişimiyle başladı. Yine BM arabuluculuğuyla sona erdi.
- 1971 Savaşı: Bu savaş, Doğu Pakistan'ın (şimdiki Bangladeş) bağımsızlığıyla sonuçlandı. Keşmir'de de çatışmalar yaşandı.
- 1999 Kargil Savaşı: Pakistanlı militanların ve askerlerin Hindistan kontrolündeki Keşmir'e sızmasıyla patlak verdi.
- Güncel Durum: Sınır hattında (Line of Control - LoC) sürekli gerginlikler ve çatışmalar yaşanmaktadır. Hindistan kontrolündeki Keşmir'de, ayrılıkçı hareketler ve protestolar devam etmektedir.
Taraflar:
- Hindistan: Keşmir'in yaklaşık %45'ini kontrol ediyor. Bu kısım, Cammu ve Keşmir ve Ladakh Birlik Toprakları'nı içerir. Hindistan, bölgenin ayrılmaz bir parçası olduğunu savunuyor.
- Pakistan: Keşmir'in yaklaşık %35'ini kontrol ediyor. Bu kısım, Azad Keşmir ve Gilgit-Baltistan bölgelerini içerir. Pakistan, Keşmir halkının kendi kaderini tayin etme hakkına sahip olduğunu savunuyor.
- Çin: Keşmir'in yaklaşık %20'sini kontrol ediyor. Bu kısım, Aksai Çin bölgesini içerir. Çin, Hindistan ve Pakistan arasındaki anlaşmazlıklarda tarafsız bir tutum sergilemektedir.
Çözüm Arayışları:
- BM Kararları: BM, Keşmir'de bir referandum yapılması çağrısında bulunmuştur. Ancak, bu referandum hiçbir zaman gerçekleştirilememiştir.
- İkili Görüşmeler: Hindistan ve Pakistan arasında birçok kez barış görüşmeleri yapılmıştır. Ancak, kalıcı bir çözüm bulunamamıştır.
Önemli Konular: