Katekolaminler

Katekolaminler, vücutta hormon ve nörotransmitter olarak görev yapan, adrenal medulla ve sinir sisteminde üretilen bir grup organik bileşiktir. Temel olarak dopamin, norepinefrin (noradrenalin) ve epinefrin (adrenalin) bulunur.

Katekolaminlerin İşlevleri:

• Stres Tepkisi: Vücudun stresli durumlara ("savaş ya da kaç") tepki vermesini sağlar. Kalp atış hızını, kan basıncını ve solunum hızını artırır.
• Enerji Üretimi: Glikojenolizi (glikojenin glikoza parçalanması) ve lipolizi (yağların parçalanması) teşvik ederek enerji üretimini artırır.
• Duygu Düzenleme: Duygu durumu, motivasyon ve ödül sistemlerinde rol oynar.
• Uyku-Uyanıklık Döngüsü: Uyanıklığı ve dikkati artırır.
• Kan Damarlarının Kontrolü: Kan damarlarının daralmasına (vazokonstriksiyon) neden olarak kan basıncını düzenler.

Katekolaminlerin Üretimi:

Katekolaminler, amino asit tirozin'den bir dizi enzimatik reaksiyon yoluyla sentezlenir.

Katekolamin Fazlalığı veya Eksikliği:

• Fazlalık: Feokromositoma (adrenal bez tümörü) gibi durumlarda görülebilir. Yüksek kan basıncı, çarpıntı, terleme ve anksiyete gibi belirtilere yol açabilir.
• Eksiklik: Parkinson hastalığı gibi nörolojik bozukluklarda görülebilir. Depresyon, yorgunluk ve motivasyon eksikliği gibi belirtilere neden olabilir.

Katekolaminlerin Ölçümü:

Kan veya idrar testleri ile katekolamin seviyeleri ölçülebilir. Bu testler, bazı hastalıkların teşhisinde ve tedavi takibinde kullanılır.