kapütülasyon ne demek?

Kapitülasyonlar Hakkında Bilgi

Kapitülasyonlar, bir devletin başka bir devlete kendi ülkesinde yaşayan vatandaşları için verdiği ekonomik, hukuki ve sosyal ayrıcalıklardır. Genellikle, zayıf devletlerin güçlü devletlere tanıdığı bu imtiyazlar, zamanla o devletin ekonomik ve siyasi bağımsızlığının zedelenmesine yol açmıştır.

Temel Özellikleri:

• Tek Taraflı Ayrıcalıklar: Kapitülasyonlar, genellikle tek taraflı olarak verilen ve karşılıklı olmayan ayrıcalıklardır.
• Yabancıların Hukuki Statüsü: Kapitülasyonlar, yabancıların yerel hukuktan muaf tutulmasını ve kendi ülkelerinin hukukuna tabi olmasını içerir. Bu durum, yabancıların suç işlemesi halinde bile yerel mahkemelerde yargılanamamasına neden olabilirdi.
• Ticari İmtiyazlar: Gümrük vergilerinden muafiyet, iç ticarette serbestçe faaliyet gösterebilme gibi ticari imtiyazlar da kapitülasyonların önemli bir parçasını oluştururdu.
• Vergi Muafiyetleri: Yabancılar, yerel vergi sisteminden muaf tutulabiliyordu, bu da devletin vergi gelirlerini azaltıyordu.

Sonuçları:

• Ekonomik Bağımlılık: Kapitülasyonlar, yerel ekonomiyi yabancıların kontrolüne sokarak ekonomik bağımlılığa yol açmıştır.
• Siyasi Nüfuz Kaybı: Yabancı devletler, kapitülasyonlar sayesinde ülke içindeki siyasi süreçlere müdahale etme imkanı bulmuştur.
• Hukuk Sisteminde Çifte Standart: Yabancılar ve yerli halk için farklı hukuk kurallarının uygulanması, hukuk sisteminde adaletsizliklere neden olmuştur.

Osmanlı İmparatorluğu ve Kapitülasyonlar:

Osmanlı İmparatorluğu'ndaki%20kapitülasyonlar konusunu ayrıca incelemek önemlidir. İmparatorluk, özellikle 18. ve 19. yüzyıllarda Avrupalı devletlere geniş kapsamlı kapitülasyonlar tanımış ve bu durum, devletin ekonomik ve siyasi olarak zayıflamasında önemli bir rol oynamıştır. Osmanlı Devleti bu uygulamayı, ilk başlarda batılı devletlerle ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla kullanmaya başlamış olsa da, ilerleyen dönemlerde bu durum devletin aleyhine dönmüştür. Kapitülasyonlar, Lozan Barış Antlaşması ile tamamen kaldırılmıştır.