kaçış mekanizması ne demek?

Kaçış Mekanizması Nedir?

Kaçış mekanizması, bireyin stres, kaygı, suçluluk veya utanç gibi olumsuz duygulardan veya rahatsız edici durumlardan geçici olarak uzaklaşmak için kullandığı bilinçli veya bilinçsiz davranışlardır. Bu mekanizmalar, sorunun kök nedenini çözmek yerine, bireyin o anki duygusal yükünü hafifletmeye yöneliktir. Kaçış mekanizmaları kısa vadede rahatlama sağlayabilirken, uzun vadede sorunların çözülmesini engelleyebilir ve hatta daha büyük sorunlara yol açabilir.

Kaçış Mekanizmalarının Temel Özellikleri:

• Geçici Rahatlama: Olumsuz duygulardan kısa süreliğine uzaklaşmayı sağlar.
• Sorun Çözme Değil, Erteleme: Temel sorunu ele almaz, sadece erteler veya görmezden gelmeyi sağlar.
• Bilinçli veya Bilinçsiz: Bazı mekanizmalar bilinçli olarak kullanılırken, bazıları otomatik olarak devreye girer.
• Uyumsuz Davranışlara Yol Açma: Sürekli kullanıldığında, bireyin işlevselliğini olumsuz etkileyebilir.

Yaygın Kaçış Mekanizmaları:

• Yadsıma (İnkar): Gerçekliği reddetme veya minimize etme. (https://www.nedemek.page/kavramlar/yadsıma%20(inkar))
• Bastırma: Rahatsız edici düşünceleri veya duyguları bilinçdışına itme. (https://www.nedemek.page/kavramlar/bastırma)
• Mantığa Bürüme: Kabul edilemez davranışları veya duyguları mantıklı açıklamalarla haklı çıkarma. (https://www.nedemek.page/kavramlar/mantığa%20bürünme)
• Yer Değiştirme: Duyguları asıl hedeften daha az tehdit edici bir hedefe yöneltme. (https://www.nedemek.page/kavramlar/yer%20değiştirme)
• Gerileme: Stresli durumlarda daha önceki gelişim dönemlerine ait davranış kalıplarına dönme. (https://www.nedemek.page/kavramlar/gerileme)
• Yüceltme: Kabul edilemez dürtüleri sosyal olarak kabul edilebilir davranışlara dönüştürme. (https://www.nedemek.page/kavramlar/yüceltme)
• Hayal Kurma: Gerçeklikten uzaklaşarak, hayali senaryolara sığınma.
• Madde Kullanımı: Alkol, uyuşturucu veya diğer maddeler aracılığıyla duygusal sorunlardan kaçma.
• Aşırı Yeme veya Yememe: Duygusal durumla başa çıkmak için yemek alışkanlıklarını kullanma.
• Aşırı Çalışma veya Aktivite: Sürekli meşgul olarak rahatsız edici düşüncelerden kaçınma.

Kaçış Mekanizmalarının Farkında Olmak:

Kaçış mekanizmalarının farkında olmak, bu mekanizmalara bağımlı hale gelmeyi önlemek ve sorunlarla daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmek için önemlidir. Bir terapist veya danışman, bireyin kaçış mekanizmalarını anlamasına ve daha etkili başa çıkma yöntemleri öğrenmesine yardımcı olabilir.