kıyas ne demek?

Kıyas

Kıyas, İslam hukukunda (fıkıh) kullanılan bir delil yöntemidir. Temel olarak, hakkında Kur'an, Sünnet veya İcma'da açık bir hüküm bulunmayan bir meselenin, hükmü bilinen benzer bir meseleyle arasındaki ortak özellikler (illet) üzerinden hükme bağlanmasıdır. Bu işlemde, hükmü bilinen meseleye "asıl", hükmü bilinmeyen meseleye ise "fer" denir.

Kıyasın geçerli olabilmesi için bazı şartlar bulunmaktadır:

1. Aslın Varlığı: Hükmü kıyas yapılacak olan "asıl" mesele Kur'an, Sünnet veya İcma ile sabit olmalıdır.
2. İllet Birliği: "Asıl" ve "fer" arasında, hükmün sebebi olan ortak bir özellik ("illet") bulunmalıdır. Bu illet, hükmün temel nedeni olmalı ve her iki meselede de aynı sonucu doğurabilecek nitelikte olmalıdır.
3. Hüküm Benzerliği: Kıyas yoluyla elde edilen hüküm, "asıl" meseledeki hükümle aynı doğrultuda olmalıdır. Yani, "fer" meselesine de "asıl"daki hükmün benzeri uygulanmalıdır.
4. Nass Bulunmaması: Kıyas yapılacak konuda, Kur'an veya Sünnet'te açık bir hüküm bulunmamalıdır. Aksi takdirde kıyas geçerli olmaz, çünkü nass (ayet veya hadis) varken kıyasa başvurulmaz.

Kıyas, İslam hukukunda önemli bir yere sahiptir ve pek çok meselenin çözümünde kullanılır. Ancak, kıyasın doğru ve geçerli bir şekilde yapılabilmesi için, yukarıdaki şartların titizlikle gözetilmesi gerekir. Aksi takdirde, hatalı kıyaslar yapılması ve yanlış hükümlere varılması mümkündür.

Önemli Kavramlar:

• Fıkıh: https://www.nedemek.page/kavramlar/fıkıh
• İcma: https://www.nedemek.page/kavramlar/icma
• Sünnet: https://www.nedemek.page/kavramlar/sünnet
• İllet: https://www.nedemek.page/kavramlar/illet
• Nass: https://www.nedemek.page/kavramlar/nass