json ne demek?

JSON ("JavaScript Object Notation"); bütün programlama dilleri arasında, yapılandırılmış veri değişimini kolaylaştıran bir metin biçimidir. Yay ayraç, köşeli ayraç, iki nokta ve virgüllü yazımı ile birçok bağlam ve uygulamada kullanışlıdır. ECMAScript Dil Şartnamesi (üçüncü sürümü)'nde tanımlandığı gibi Javascript'te bulunan nesne değişmezlerinden esinlenilerek tasarlanmıştır. ECMAScript Programlama Dilinden türetilmiştir fakat programlama dilinden bağımsızdır.¹ JSON sahip olduğu ağaç yapısıyla DOM ve XML ile benzerlik gösterse de bunlardan tamamen farklı bir yapıdadır.

Şu veri tiplerini destekler:

Number
String
Boolean
Array
Object
null

İsimlendirme ve Okunuş

JSON ismi Douglas Crockford ve diğerleri tarafından Mart 2001 tarihinde kurulan State Software şirketinden ortaya çıkmıştır.

Uluslararası standart ECMA-404 ve ISO/IEC 21778:2017 standartları JSON'un aynı Jason ismi gibi okunması gerektiğini tanımlamaktadır²³, Crockford 2011 tarihinde "Nasıl okunması gerektiği hakkında bol bol tartışılabilir ancak ben umursamıyorum" demiştir.⁴

Tarihçe

JSON 2000'li yılların başında tarayıcı eklentileri ve flash olmadan durumsuz tarayıcı sunucu arası gerçek zamanlı iletişim sağlamak amacıyla ortaya çıktı. Douglas Crackford tarafından ilk olarak Json'u tanımladı ve popülerleştirdi.⁵

JSON.org websitesi 2002 yılında ortaya çıktı, 2005 yılında Yahoo servislerinin bazılarına JSON olarak ulaşılmasını sağladı.

Douglas Crackford ayrıca JSON Lisansı'nı ortaya çıkardı ilk bakışta MIT lisansına benzesesede "The Software shall be used for Good, not Evil" yani "Bu yazılım sadece iyi amaçlar için kullanılmalı kötü amaçlar için değil" maddesi eklenmişti, bu madde pek çok açık kaynak kütüphanenin lisansına ters düşerek lisans uyumsuzluğuna neden olmuştur.

Örnek

Bu örnek muhtemel bir mağazanın kategorilerini ve kategori içerisindeki kitapları ad ve yazarlarıyla göstermektedir.

 {
    "tip": "kitap",
    "tur": "roman",
    "urunler": [
        {"ad": "Ihtiyar Kemanci", "yazar": "Nihat Genc"},
        {"ad": "Su Cilgin Turkler", "yazar": "Turgut Ozakman"},
        {"ad": "Kar", "yazar": "Orhan Pamuk"}
        ]
 }

Kullanım

JSON her ne kadar bir veri formatı olsada bazen ayar dosyaları içinde kullanılmaktadır, bu tip kullanımlarda yorumlar yararlı bulunmuş ve JSON yorumları desteklemediği için standart dışı JSON türevleri ortaya çıkmıştır bunların arasında HJSON, HOCON, JSON5 (Jsonun 5. sürümü değildir).⁶

JSON pek çok Javascript yorumlayıcısında gömülü geldiği için fonskiyonuna json koyup bu şekilde verinin temizlenmeden konması güvenlik açıklarına neden olmaktadır.⁷ Bu sorundan ötürü Javascript'te fonksiyonu kullanılmalıdır.⁸