Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)
Adalet ve Kalkınma Partisi veya kısaca AK Parti, Türkiye'de faaliyet gösteren, muhafazakâr demokrat bir siyasi partidir. 14 Ağustos 2001 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde kurulmuştur. Parti, kuruluşundan kısa bir süre sonra 2002 Türkiye genel seçimlerinde büyük bir zafer kazanarak iktidara gelmiş ve o tarihten bu yana Türkiye'yi yönetmektedir.
Tarihçe
AK Parti'nin kuruluşu, Türk siyasi hayatında önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Partinin temelleri, 1990'lı yılların sonlarında Fazilet Partisi'nin kapatılması ve ardından Milli Görüş hareketinde yaşanan ayrılıklar üzerine atılmıştır. Recep Tayyip Erdoğan ve arkadaşları, geleneksel Milli Görüş çizgisinden uzaklaşarak daha geniş bir yelpazeye hitap eden, muhafazakâr demokrat bir parti kurma hedefiyle yola çıkmışlardır.
İdeoloji
AK Parti, siyasi yelpazede merkez sağda konumlanır ve başlıca ideolojik unsurları şunlardır:
- Muhafazakâr Demokrasi: Geleneksel değerlere önem verirken, demokratik ilkeleri ve hukukun üstünlüğünü savunur.
- Piyasa Ekonomisi: Serbest piyasa ekonomisini destekler, ancak sosyal adaleti ve gelir dağılımını da gözetir.
- Avrupa Birliği Üyeliği: Başlangıçta Türkiye'nin Avrupa Birliği'ne tam üyeliğini desteklemiştir, ancak son yıllarda bu konudaki yaklaşımı değişmiştir.
- Sosyal Adalet: Toplumsal eşitsizlikleri azaltmayı ve dezavantajlı grupların yaşam koşullarını iyileştirmeyi hedefler.
- Milli Birlik ve Beraberlik: Türkiye'nin milli birliğini ve beraberliğini güçlendirmeye önem verir.
Seçim Başarıları
AK Parti, Türkiye siyasi tarihinde benzeri görülmemiş bir seçim başarısı elde etmiştir. 2002 genel seçimlerinden itibaren girdiği tüm genel seçimlerde birinci parti olarak çıkmıştır:
- 2002 Türkiye genel seçimleri: %34.28 oy oranı ile tek başına iktidar.
- 2007 Türkiye genel seçimleri: %46.66 oy oranı ile iktidarını güçlendirdi.
- 2011 Türkiye genel seçimleri: %49.83 oy oranı ile rekor kırdı.
- 2015 Türkiye genel seçimleri (Haziran): %40.87 oy oranı ile tek başına iktidar çoğunluğunu kaybetti.
- 2015 Türkiye genel seçimleri (Kasım): %49.50 oy oranı ile yeniden tek başına iktidar oldu.
- 2018 Türkiye genel seçimleri: %42.56 oy oranı ile birinci parti oldu, ancak Cumhur İttifakı sayesinde iktidarını korudu.
Ayrıca, AK Parti, birçok yerel seçimde de başarılı sonuçlar elde etmiştir.
Önemli Politikalar
AK Parti iktidarı döneminde birçok önemli politika hayata geçirilmiştir:
- Ekonomi: Ekonomik istikrarın sağlanması, enflasyonun düşürülmesi, kamu borcunun azaltılması gibi hedeflere odaklanılmıştır.
- Sağlık: Sağlıkta dönüşüm programı ile sağlık hizmetlerinin kalitesi ve erişilebilirliği artırılmaya çalışılmıştır.
- Eğitim: Eğitim sisteminde reformlar yapılmış, derslik sayısı artırılmış ve üniversite sayısı yükseltilmiştir.
- Ulaşım: Otoyollar, köprüler, havalimanları ve hızlı tren hatları gibi altyapı projelerine büyük yatırımlar yapılmıştır.
- Dış Politika: Başlangıçta Avrupa Birliği ile ilişkilerin geliştirilmesine önem verilmiş, ancak daha sonra daha bağımsız bir dış politika izlenmeye başlanmıştır.
Eleştiriler
AK Parti iktidarı, bazı çevreler tarafından aşağıdaki konularda eleştirilmektedir:
- Otoriterleşme: Hukukun üstünlüğüne, ifade özgürlüğüne ve basın özgürlüğüne yönelik baskılar.
- Yolsuzluk: Bazı kamu ihalelerinde ve projelerde yolsuzluk iddiaları.
- Kutuplaşma: Toplumun farklı kesimleri arasındaki ayrışmanın derinleşmesi.
- Ekonomi: Yüksek enflasyon, işsizlik ve gelir dağılımındaki adaletsizlikler.
- Dış Politika: Türkiye'nin uluslararası alanda yalnızlaşması.
Teşkilat Yapısı
AK Parti, Türkiye genelinde geniş bir teşkilat ağına sahiptir. Parti teşkilatları, genel merkez, il başkanlıkları, ilçe başkanlıkları ve mahalle temsilcilikleri olmak üzere dört ana kademeden oluşur. Partinin en üst karar organı, büyük kongredir. Büyük kongre, genel başkanı ve merkez karar yönetim kurulunu (MKYK) seçer.
Güncel Durum
AK Parti, 2023 genel seçimleri sonrasında da birinci parti konumunu korumuş ve Cumhur İttifakı ile birlikte iktidarda kalmıştır. Recep Tayyip Erdoğan, yeniden cumhurbaşkanı seçilmiştir.
Not: Bu makale, AK Parti hakkında genel bir bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Partinin politikaları, ideolojisi ve performansı hakkında farklı görüşler bulunmaktadır. Bu nedenle, farklı kaynaklardan bilgi edinmek önemlidir.