İşte humerus hakkında kapsamlı bir makale (Wikipedia benzeri), markdown formatında ve belirtilen bağlantı yapısıyla:
# Humerus (Kol Kemiği)
**Humerus**, [omurgalılar](https://www.nedemek.page/kavramlar/omurgalılar)'ın ön ekstremitelerinde (kollarında) bulunan uzun bir kemiktir. İnsanlarda, omuzdan dirseğe kadar uzanır. [Omuz eklemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/omuz%20eklemi) ve [dirsek eklemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/dirsek%20eklemi)'nin oluşumuna katılır. Humerus, vücudun en büyük ve en güçlü kemiklerinden biridir ve kolun hareket aralığı ve gücü için kritik öneme sahiptir.
## Anatomi
Humerus, proksimal (omza yakın) uç, şaft (gövde) ve distal (dirseğe yakın) uç olmak üzere üç ana bölüme ayrılır:
### Proksimal Uç (Omuza Yakın)
* **Humerus Başı:** Humerus'un proksimal ucundaki küresel şekilli bölge, [skapula](https://www.nedemek.page/kavramlar/skapula) (kürek kemiği) üzerindeki [glenoid fossa](https://www.nedemek.page/kavramlar/glenoid%20fossa) ile eklemleşerek [omuz eklemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/omuz%20eklemi)'ni oluşturur.
* **Anatomik Boyun:** Humerus başını, humerus'un geri kalanından ayıran dairesel oluktur.
* **Cerrahi Boyun:** Anatomik boynun hemen altında yer alır ve humerus kırıklarının yaygın olarak meydana geldiği bölgedir.
* **Büyük Tüberkül:** Humerus'un lateral (dış) tarafında yer alan büyük bir kemik çıkıntısıdır. [Rotator manşet kasları](https://www.nedemek.page/kavramlar/rotator%20manşet%20kasları)'ndan *supraspinatus*, *infraspinatus* ve *teres minor* kaslarının yapışma yeridir.
* **Küçük Tüberkül:** Humerus'un ön tarafında yer alan küçük bir kemik çıkıntısıdır. [Subskapularis kası](https://www.nedemek.page/kavramlar/subskapularis%20kası)'nın yapışma yeridir.
* **İntertuberküler Oluk (Bicipital Oluk):** Büyük ve küçük tüberküller arasında yer alan oluktur. [Biseps kası](https://www.nedemek.page/kavramlar/biseps%20kası)'nın uzun başının tendonu bu oluktan geçer.
### Humerus Şaftı (Gövdesi)
* Humerus şaftı, kemiğin uzun, silindirik bölümüdür.
* **Deltoid Tüberozite:** Humerus'un lateral tarafında, deltoid kasının yapıştığı pürüzlü bir alandır.
* **Spiral Oluk (Radial Oluk):** Humerus şaftının arka tarafında, [radial sinir](https://www.nedemek.page/kavramlar/radial%20sinir) ve [derin brakiyal arter](https://www.nedemek.page/kavramlar/derin%20brakiyal%20arter)'in geçtiği oluktur.
### Distal Uç (Dirseğe Yakın)
* **Lateral Epikondil:** Humerus'un distal ucunun lateral tarafında yer alan kemik çıkıntısıdır. Bazı ön kol kaslarının yapışma yeridir.
* **Medial Epikondil:** Humerus'un distal ucunun medial (iç) tarafında yer alan kemik çıkıntısıdır. Bazı ön kol kaslarının yapışma yeridir ve [ulnar sinir](https://www.nedemek.page/kavramlar/ulnar%20sinir)'in geçtiği yerdir.
* **Kapitulum:** Humerus'un distal ucunda yer alan yuvarlak, lateral bir yapıdır. [Radius](https://www.nedemek.page/kavramlar/radius) (ön kol kemiği) ile eklemleşir.
* **Troklea:** Humerus'un distal ucunda yer alan makara şeklindeki bir yapıdır. [Ulna](https://www.nedemek.page/kavramlar/ulna) (ön kol kemiği) ile eklemleşir.
* **Koronoid Fossa:** Humerus'un ön tarafında, trokleanın üzerinde yer alan bir çukurdur. Dirsek fleksiyondayken, ulna'nın koronoid çıkıntısı buraya oturur.
* **Olekranon Fossa:** Humerus'un arka tarafında, trokleanın üzerinde yer alan bir çukurdur. Dirsek ekstansiyondayken, ulna'nın olekranon çıkıntısı buraya oturur.
## Fonksiyon
Humerus'un temel fonksiyonları şunlardır:
* **Kol Hareketini Sağlamak:** [Omuz eklemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/omuz%20eklemi) ve [dirsek eklemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/dirsek%20eklemi)'nin bir parçası olarak kolun fleksiyon, ekstansiyon, abdüksiyon, adduksiyon, iç rotasyon ve dış rotasyon gibi hareketlerine izin verir.
* **Kaslara Bağlanma Yeri Sağlamak:** Humerus, birçok kol ve omuz kası için yapışma yeri sağlar. Bu kaslar, kolun hareketini kontrol eder.
* **Vücudun Üst Kısmını Desteklemek:** Humerus, vücudun üst kısmının ağırlığının bir kısmını taşır.
## Klinik Önem
Humerus, çeşitli yaralanmalara ve hastalıklara karşı hassastır:
* **Humerus Kırıkları:** Humerus kırıkları, düşme, doğrudan travma veya spor yaralanmaları sonucu meydana gelebilir. Kırıklar, humerus'un herhangi bir yerinde (proksimal, şaft veya distal) olabilir ve farklı tedavi yöntemleri gerektirebilir (alçı, cerrahi).
* **Omuz Çıkığı:** Humerus başının [glenoid fossa](https://www.nedemek.page/kavramlar/glenoid%20fossa)'dan çıkmasıdır. Genellikle travmatik bir olay sonucu meydana gelir.
* **Epikondilit (Tenisçi Dirseği ve Golfçü Dirseği):** Lateral epikondilit (tenisçi dirseği), lateral epikondile yapışan kasların tendonlarının iltihaplanmasıdır. Medial epikondilit (golfçü dirseği), medial epikondile yapışan kasların tendonlarının iltihaplanmasıdır.
* **Sinir Sıkışması:** Humerus yakınında bulunan [radial sinir](https://www.nedemek.page/kavramlar/radial%20sinir) veya [ulnar sinir](https://www.nedemek.page/kavramlar/ulnar%20sinir)'in sıkışması, ağrı, uyuşukluk ve güçsüzlüğe neden olabilir.
## Gelişim
Humerus, [embriyolojik](https://www.nedemek.page/kavramlar/embriyolojik) gelişim sırasında mezenşimden gelişir. Kıkırdak taslağı oluşur ve daha sonra kemikleşme merkezleri aracılığıyla kemikleşir.
## Ek Resimler
(Buraya humerus'un farklı açılardan ve yapısını gösteren resimler eklenebilir.)
## Ayrıca Bakınız
* [İskelet Sistemi](https://www.nedemek.page/kavramlar/iskelet%20sistemi)
* [Kol](https://www.nedemek.page/kavramlar/kol)
* [Üst Ekstremite](https://www.nedemek.page/kavramlar/üst%20ekstremite)
## Kaynaklar
(Buraya makale için kullanılan bilimsel kaynaklar, kitaplar ve diğer güvenilir kaynaklar eklenebilir.)
Bu markdown içeriği, humerus hakkında kapsamlı bilgi vermektedir. Belirtilen bağlantı formatına uygun bağlantılar içermektedir. Makaleye ek resimler ve kaynaklar eklenerek daha da zenginleştirilebilir.