Hidronefroz (hydronephrosis) ve obstrüktif üropati, idrar yollarındaki sıvı akışının durması sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Sıvı akışının bozulmasındaki en büyük etken idrar yollarının tıkanmasıdır; bu nedenle, “obstrüktif üropati” olarak nitelendirilirler. Uzun süren tıkanmalarda böbrek dokusuna yüklenen sıvı basıncı atrofiye neden olur (basınç atrofisi).1234
Obstrüktif üropati idrar yollarındaki sıvı akışının durması sonucu ortaya çıkan bir tablodur. Başlıca nedenleri:56789
Obstrüktif üropati akut ya da kroniktir. Akut tıkanmalarda, idrar sıvısı akışının durmasından ilk etkilenen bölge olan böbrek pelvisinde akut genişleme ve bu nedenle ortaya çıkan güçlü bir ağrı (kolik ağrısı; renal kolik) vardır. Tıkanmanın düzelmesiyle birlikte ağrı da sonlanır (yerinde bir süre hafif bir huzursuzluk kalabilir).1011
Kronikleşmeye başlayan olgularda, yavaş ya da aralıklarla meydana gelen tıkanmalar böbrek pelvisinde kalıcı bir genişlemeye yol açar. Kronikleşen olgularda ise, böbrek pelvisindeki basınç komşu dokulardaki dolaşımı bozarak hücrelerin ortadan kalkmasına (apoptozis) neden olur; bu bir “basınç atrofisi”dir. Atrofi, süzülen idrarın toplandığı ilk boşluk olan pelvise komşu piramitsi çıkıntılardan (renal papilla) başlar. Tıkanma süresi uzadıkça hücreler azalır. Hücreleri azaldıkça böbrek dokusu incelir, yer yer kistik boşluklar oluşur.1213 Mesane boynu ve üretra tıkanmalarında üreterler de genişleyebilir (hidroüreter).
İdrar yollarındaki sıvı akışının bozulması enfeksiyonlara ve taş oluşmasına ortam hazırlar. Tek böbrek etkilenmeleri sessiz olabilmektedir (etkilenen böbreğin görevlerini sağlıklı böbrek üstlenir). İki böbreğin birlikte etkilendiği olgularda idrar akışı ve işeme çok azalır (oligüri) ya da tümüyle kesilir (anüri). Kronik hidronefroz hastalarının bir bölümünde “renal hipertansiyon” görülmektedir.1415
İdrarla kan gelmesi (hematüri), renal kolik ağrıları, mesanenin şişmesi gibi klnik belirtileri olan hastalarda radyolojik tanı yöntemlerinden (ultrasound, doppler, kontrastlı direkt grafi, vb) yararlanılır.16
Akut olgular genellikle böbrek ya da mesane taşının komplikasyonudur; taşın düşürülemediği hastalara taş kırma ya da cerrahi girişim uygulaması gerekebilir.171819
Sessiz gelişen ve renal hipertansiyonla ya da enfeksiyonla ortaya çıkan tek böbrek etkilenmelerinde, hasta böbreğin çıkarılması (nefrektomi) uygun olabilir. Her iki böbreğin etkilendiği ve böbrek yetmezliği bulgularının oluştuğu hastalar için transplantasyon gereklidir.202122
Orijinal kaynak: hidronefroz. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia, 2015 ↩
Goljan EF. Rapid Review Pathology. 5th edt., Elsevier, Philadelphia, 2019 ↩
Tahsinoğlu M, Çöloğlu AS, Erseven G. Dişhekimleri için Genel Patoloji, Altın Matbaacılık, İstanbul, 1981 ↩
Hydronephrosis : National Kidney Foundation ↩
Dirks J, Remuzzi G, Horton S, et al. Diseases of the Kidney and the Urinary System. In “Jamison DT, Breman JG, Measham AR, et al., editors. Disease Control Priorities in Developing Countries, 2nd edition (Chapter 36), The International Bank for Reconstruction and Development / The World Bank, Washington (DC), 2006 ↩
Nuraj P, Hyseni N. The diagnosis of obstructive hydronephrosis with color doppler ultrasound. Acta Informatica Medica, 25(3):178-181, 2017 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page