haç ne demek?

Haç, birbirlerini dik açı ile kesen iki çizgi veya çubuktan meydana gelen şekil. Şekillerden biri veya her ikisi de ortasından ikiye bölünür. Artı (+) şeklinde veya çarpı (x) şeklinde olabilir. Yüzyıllar boyunca haç, farklı din ve kültürlerde birbirlerinden çok farklı şeyleri sembolize etmek amacıyla kullanılmıştır. Değişik anlamlara gelen haçlar şekil olarak tamamen aynı değildirler ve değişkenlik gösterirler.1

Kızılhaç

Beyaz zeminde kırmızı renkli haç işaretidir. Saint Georgius Haçı olarak da bilinir. Gürcistan Devletinin bayrağınga bulunan semboldür. Gürcistan, ismini (Georgia) St. George'dan almıştır. Bu sembol aynı zamanda Kızılhaç'ın simgesidir. Kızılhaç tarafından amblem olarak kullanılır. Kızılhaç, Kızılay ile birlikte savaş ve felaket mağdurlarına insani yardım ulaştıran uluslararası bir harekettir. Jean Henry Dunant tarafından 1864'te İsviçre'de kurulmuştur. Bu amblem aynı zamanda sağlık ekipman ve araçları üzerinde kullanılır. Haç işareti Hristiyanlıkla özdeşleşmiş olmasına rağmen Kızılhaç'ın günümüzde dini bir kimliği yoktur ve din, dil, ırk ayrımı gözetmeden yardım ulaştırmaya çalışır. Bazı kişiler Kızılhaç bayrağı'nın İsviçre bayrağı'nın ters renklisi olduğunu iddia etmektedir.

Gamalı haç

Gamalı haç veya swastika, tarih öncesi dönemlerden kalma sembol. Gamalı haç ismi Yunanca gama (Γ) harfine atfen verilmiştir. Svastika kelimesi Sanskritçe'deki su (iyi) ve asti (olmak) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. "İyi olmak, mutlu ve sağlıklı olmak" anlamlarına gelir.2

Svastika Hinduizm, Budizm ve Jainizm'e göre kutsaldır. Sonradan Nazi Almanya'sı tarafından amblem olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Temel haç figürleri

ResimİsimAçıklama
Yunan HaçıEşit uzunlukta 2 çizgiden oluşup 4.yüzyılda yaygın olarak kullanılan en yaygın haç türüdür.
Latin HaçıUzun bir dik çizgi içinden geçen yan bir çizgiden oluşan, Yunan haçı ile birlikte en yaygın biçimdir. İsa'nın çarmıha gerilmesini temsil eder.
Bizans HaçıDışa doğru genişleyen uçları olan dik Latin haçı. Genellikle geç antik dönem ile erken orta çağ arasında Bizans İmparatorluğunda kullanılmıştır.
Ataerkil haç ( üç çubuklu çapraz )Üste yakın iki çapraz çubuk ile bir çift çapraz. Üstteki daha kısadır ve İsa'nın çarmıha gerilmiş levhayı temsil eder.
Lorraine Haçı ( iki çubuklu haç )Lorraine Haçı bir dikey ve iki yatay çubuktan oluşur. İki çubuklu çapraz, iki daha kısa yatay çubukla çaprazlanan dikey bir çizgiden oluşur.
Papalık HaçıTepesine yakın üç çubuklu bir haç. Çubuklar eşit olmayan uzunluktadır ve her biri aşağıdakinden daha kısadır.
Kutsal KalpAlevler, dikenli bir taç ve bir Latin Haçı içeren İsa'nın Kutsal Kalbinin bir tasviri.
Salem HaçıAtaerkil haça benzer, ancak ana çapraz çubuğun altında, üst çapraz çubuğun uzunluğuna eşit ek bir çapraz çubuk vardır.
Monogrammatik HaçP harfinin üzerine bir çizgi eklenerek haça benzetilmiştir.
Basamaklı HaçBirkaç basamaklı (genellikle üç) bir taban üzerinde duran bir haç.
Kudüs HaçıAçılarının her birinde daha küçük bir çarpı olan büyük bir çarpı. Kudüs krallığının sembolü olarak kullanılmıştır.
Halkalı HaçYunan haçının dışına bir halka konulur
Çatallı ÇaprazAlman Rheinland'da 13. yüzyılın sonlarında veya 14. yüzyılın başlarında popülerlik kazanan Y harfi şeklinde bir haç.
Demir HaçPrusya'da askeri bir madalya ve nişan olarak ortaya çıkan bir Alman askeri haçı. Daha sonra Alman İmparatorluğu , Weimar Cumhuriyeti, Nazi Almanyası ve savaş sonrası Almanya'DA çeşitli askeri ve güvenlik kuvvetleri süslemelerinde kullanıldı .

Haç motifli bayraklar

Bazı Hristiyan ülkeler bayraklarını haçtan esinlenerek seçmişlerdir.

Dosya:Flag of the United Kingdom.svg|Birleşik Krallık bayrağı Dosya:Flag of Burundi.svg|Burundi bayrağı Dosya:Flag of Denmark.svg|Danimarka bayrağı Dosya:Flag of Dominica.svg|Dominika bayrağı Dosya:Flag of the Dominican Republic.svg|Dominik Cumhuriyeti bayrağı Dosya:Flag of Finland.svg|Finlandiya bayrağı Dosya:Flag of Georgia.svg|Gürcistan bayrağı Dosya:Flag of Sweden.svg|İsveç bayrağı Dosya:Flag of Switzerland.svg|İsviçre bayrağı Dosya:Flag of Iceland.svg|İzlanda bayrağı Dosya: Flag of England.svg|İngiltere bayrağı Dosya:Flag of Jamaica.svg|Jamaika bayrağı Dosya: Flag of Bermuda.svg|Bermuda bayrağı Dosya: Flag of New Caledonia.svg|Yeni Kaledonya bayrağı Dosya:Flag of Malta.svg|Malta bayrağı Dosya: Flag of Scotland.svg|İskoçya bayrağı Dosya:Flag of Norway.svg|Norveç bayrağı Dosya: Flag of Australia.svg|Avusturalya bayrağı Dosya:Flag of Portugal.svg|Portekiz bayrağı Dosya:Flag of Serbia.svg|Sırbistan bayrağı Dosya: Flag of New Zealand.svg|Yeni Zelanda bayrağı Dosya:Flag of Slovakia.svg|Slovakya bayrağı Dosya:Flag of Tonga.svg|Tonga bayrağı Dosya: Flag of Niue.svg|Niue bayrağı Dosya:Flag of Greece.svg|Yunanistan bayrağı Dosya:Flag of Åland.svg|Åland bayrağı Dosya:Flag of the Faroe Islands.svg|Faroe Adaları bayrağı Dosya:Drapeau aux serpents de la Martinique.svg|Martinik bayrağı

Ayrıca bakınız

Notlar

  • İngilizce Vikipedi, cross, red cross
  • Oxford İngilizce Sözlük, cross, swastika, red cross

Kaynakça

Orijinal kaynak: haç. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. Definition, Symbolism, Types, & History | erişimtarihi = 15 Ağustos 2021 | dil = İngilizce | çalışma = Encyclopedia Britannica | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150624012207/https://www.britannica.com/topic/cross-religious-symbol | arşivtarihi = 24 Haziran 2015}}

  2. Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press 2003, Swastika maddesi

Kategoriler