## Hash Dizi Mapped Trie (HAMT)
HAMT (Hash Dizi Mapped Trie), verimli ve kalıcı bir veri yapısıdır. Özellikle büyük veri kümeleri için **[anahtar-değer](https://www.nedemek.page/kavramlar/anahtar-değer)** çiftlerini depolamak ve aramak için tasarlanmıştır. Trie (Ön Ek Ağacı) veri yapısının bir varyasyonu olan HAMT, hash fonksiyonları ve dizileri birleştirerek performansı optimize eder.
**Temel Özellikler ve Çalışma Prensibi:**
* **Hash Fonksiyonu:** HAMT, her anahtar için bir hash değeri hesaplar. Bu hash değeri, ağaçta doğru konumu bulmak için kullanılır. İyi bir hash fonksiyonu, **[çakışma](https://www.nedemek.page/kavramlar/çakışma)** olasılığını azaltır.
* **Bit Maskeleme ve Dizi İndeksleme:** Hash değerinin belirli bitleri, her seviyedeki dizideki doğru indeksi belirlemek için kullanılır. Bu, ağaçta hızla aşağı doğru ilerlemeyi sağlar.
* **Dallanma Faktörü:** Her düğüm, genellikle 32 veya 64 gibi sabit bir sayıda alt düğüme sahip bir dizi içerir. Bu dallanma faktörü, performansı ve bellek kullanımını etkiler.
* **Çakışma Yönetimi:** Farklı anahtarlar aynı hash değerine sahipse (çakışma), HAMT bu durumu ele almak için çeşitli stratejiler kullanır. Örneğin, çarpışan anahtarları ayrı bir bağlantılı listede veya başka bir HAMT yapısında depolayabilir.
* **Kalıcılık:** HAMT, **[kalıcı veri yapıları](https://www.nedemek.page/kavramlar/kalıcı%20veri%20yapıları)** oluşturmak için kullanılabilir. Bu, mevcut yapıyı değiştirmeden yeni bir sürüm oluşturmanın mümkün olduğu anlamına gelir. Bu, özellikle işlevsel programlama ve eş zamanlılık senaryolarında faydalıdır.
**Avantajları:**
* **Verimli Arama:** İyi tasarlanmış bir HAMT, ortalama durumda O(1) karmaşıklığında arama performansı sağlayabilir. En kötü durumda ise O(log n) olur (n, anahtar sayısı).
* **Bellek Verimliliği:** Dizi tabanlı yapısı, bellek kullanımını optimize etmeye yardımcı olur.
* **Kalıcılık:** Değişmezlik ve kalıcılık, eş zamanlılık ve işlevsel programlama için önemlidir.
* **Ölçeklenebilirlik:** Büyük veri kümelerini etkili bir şekilde yönetebilir.
**Dezavantajları:**
* **Uygulama Karmaşıklığı:** HAMT'nin uygulanması, diğer veri yapılarına göre daha karmaşıktır.
* **Hash Fonksiyonu Bağımlılığı:** Performans, kullanılan hash fonksiyonunun kalitesine bağlıdır.
* **Başlangıç Maliyeti:** İlk oluşturma maliyeti, daha basit veri yapılarına göre daha yüksek olabilir.
**Kullanım Alanları:**
* **Veritabanları ve Önbellekler:** Büyük veri kümelerini depolamak ve hızlı erişim sağlamak için.
* **Derleyiciler ve Yorumlayıcılar:** Sembol tablolarını ve diğer veri yapılarını yönetmek için.
* **İşlevsel Programlama:** Değişmez veri yapıları gerektiren uygulamalar için.
* **Eş Zamanlı Uygulamalar:** Paylaşılan durumu yönetmek ve veri yarışlarını önlemek için.