göçüşme ne demek?

Göçüşme (metatez), kelime içerisindeki iki sesin sıralanışının değişmesi, diğer bir tabirle yer değiştirmesi olayıdır1. Bu durum günümüz Türkçesinde yazım yanlışına neden olur.

Oluşumu

Meydana gelmesi belirli kıstas ve düzene bağlanamaz, yani belli ses düzenlerinin göçüşmeyi beraberinde getirdiği düşünülemez; ancak söyleyiş kolaylığı sağlama eğilimi genel etken kabul edilebilir. Genelde ardışık sessizler arasında gerçekleşen göçüşme, sesli ile sessiz arasında ve uzak sesler arasında da görülebilir. Her dilde her devirde karşımıza çıkan göçüşme olayının tipik örneklerine ağızlarda ve çocuk dilinde sıkça rastlanır.23 Bazı örnekleri şunlardır:

  • köprü > körpü
  • öğretmek > örgetmek
  • çömlek > çölmek
  • toprak > torpak
  • yaprak >yarpak
  • yalnız > yanlız
  • kibrit > kirbit
  • ekşi > eşki
  • kirpik > kiprik
  • sarımsak > sarmısak

Kaynakça

Orijinal kaynak: göçüşme. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

  1. Vardar, Berke. Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. 2. Baskı. İstanbul: Multilingual, 2007. s. 104.

  2. Banguoğlu, Tahsin. Türkçenin Grameri. 9. Baskı. Ankara: Türk Dil kurumu Yayınları, 2011. s. 70.

  3. Gölpınarlı, Abdülbaki. Vilayet-Name İndeksi. 2 Baskı. İstanbul, 2017, İnkılap Kitabevi, s. 158: 78

Kategoriler