filistin-israil çatışması ne demek?

Filistin-İsrail çatışması, Filistinliler ve İsrailliler arasındaki devam eden anlaşmazlık ve şiddetli çatışmalar bütünüdür. Çatışmanın kökenleri, her iki halkın da üzerinde hak iddia ettiği topraklar ve ulusal özlemlerin çatışmasına dayanmaktadır.

• Temel Konular:

  • Toprak İhtilafları:
    • İsrail'in işgali: 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra İsrail'in ele geçirdiği Batı Şeria, Gazze Şeridi ve Doğu Kudüs üzerindeki anlaşmazlıklar.
    • Yerleşim Yerleri: İsrail'in işgal altındaki topraklarda inşa ettiği yerleşim yerleri, uluslararası hukuka göre yasa dışı kabul edilmektedir ve Filistinliler tarafından barışın önünde engel olarak görülmektedir.
  • Mülteci Sorunu:
    • Filistinli Mülteciler: 1948 Arap-İsrail Savaşı ve sonraki çatışmalar nedeniyle evlerinden sürülen veya kaçan Filistinlilerin geri dönüş hakkı talebi.
  • Kudüs'ün Statüsü:
    • Kudüs: Her iki taraf da Kudüs'ü başkent olarak görmektedir. İsrail, Kudüs'ün tamamını birleşik başkenti olarak ilan etmiştir, ancak bu uluslararası toplum tarafından tanınmamaktadır.
  • Güvenlik:
    • Hamas ve diğer Filistinli militan grupların İsrail'e yönelik roket saldırıları ve diğer saldırıları.
    • İsrail'in Filistin topraklarındaki askeri operasyonları ve ablukaları.

• Çatışmanın Tarihsel Arka Planı:

  • Siyonizm: 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan ve Yahudiler için bir vatan kurulmasını amaçlayan ideoloji.
  • Balfour Deklarasyonu: 1917'de İngiltere'nin Filistin'de Yahudiler için bir "ulusal yurt" kurulmasını desteklediğini ilan ettiği bildiri.
  • 1948 Arap-İsrail Savaşı: İsrail'in kurulmasının ardından çıkan savaş ve "Nakba" (Felaket) olarak bilinen Filistinli mülteci sorununa yol açtı.
  • Altı Gün Savaşı: 1967'de İsrail'in Mısır, Suriye ve Ürdün'ü yenerek Batı Şeria, Gazze Şeridi, Doğu Kudüs ve Golan Tepeleri'ni işgal etmesi.

• Barış Süreci:

  • Oslo Anlaşmaları: 1990'larda İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) arasında imzalanan ve iki devletli çözüm için bir çerçeve oluşturan anlaşmalar.

Bu çatışma, uluslararası toplumun sürekli dikkatini çeken karmaşık ve çözümü zor bir sorundur. Barış görüşmeleri zaman zaman yapılmış olsa da, kalıcı bir çözüme ulaşmak için önemli engeller bulunmaktadır.