fibrinojen ne demek?

Fibrinojen

Fibrinojen (Faktör I), karaciğer tarafından üretilen, kanın pıhtılaşmasında önemli rol oynayan bir plazma proteinidir. Hemostaz sürecinde, trombin enzimi tarafından fibrine dönüştürülerek kan pıhtısı'nın temel yapı taşı haline gelir. Fibrinojen seviyeleri, çeşitli hastalıklar ve durumlar hakkında önemli bilgiler sağlayabilir.

Yapısı ve Özellikleri

• Moleküler Ağırlık: Yaklaşık 340 kDa
• Yapı: Fibrinojen, üç çift polipeptit zincirinden (Aα, Bβ ve γ) oluşan dimerik bir proteindir. Bu zincirler disülfit bağları ile birbirine bağlıdır.
• Sentez Yeri: Karaciğer
• Plazma Konsantrasyonu: Normalde 2-4 g/L (200-400 mg/dL) arasında değişir.

Fonksiyonları

Fibrinojenin temel fonksiyonu kan pıhtılaşması'dır. Bu süreç şu adımları içerir:

1. Trombin Etkisi: Trombin enzimi, fibrinojen molekülünden fibrinopeptit A ve fibrinopeptit B'yi ayırır.
2. Fibrin Monomerleri: Bu ayrılma sonucunda fibrin monomerleri oluşur.
3. Fibrin Polimerizasyonu: Fibrin monomerleri kendiliğinden bir araya gelerek fibrin polimerlerini oluşturur. Bu polimerler, başlangıçta zayıf hidrojen bağlarıyla birbirine bağlıdır.
4. Faktör XIIIa (Fibrin Stabilize Edici Faktör): Faktör XIII adı verilen bir başka pıhtılaşma faktörü, trombin tarafından aktive edilerek Faktör XIIIa'ya dönüşür. Faktör XIIIa, fibrin polimerleri arasındaki çapraz bağları güçlendirerek pıhtıyı daha stabil hale getirir.

Fibrinojen, ayrıca inflamasyon ve yara iyileşmesi süreçlerinde de rol oynar.

Fibrinojen Düzeylerinin Klinik Önemi

Fibrinojen düzeylerindeki anormallikler, çeşitli klinik durumlara işaret edebilir.

• Yüksek Fibrinojen Düzeyleri (Hiperfibrinojenemi):
  • Akut Faz Reaksiyonu: Enfeksiyonlar, travma, ameliyat gibi durumlarda akut faz reaktanı olarak fibrinojen seviyesi artar.
  • Kronik İnflamatuvar Hastalıklar: Romatoid artrit, inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi kronik inflamatuvar durumlarda fibrinojen seviyesi yükselebilir.
  • Kardiyovasküler Hastalıklar: Yüksek fibrinojen düzeyleri, ateroskleroz ve tromboz riskini artırabilir.
  • Gebelik: Gebelikte fibrinojen seviyeleri normal olarak artar.
• Düşük Fibrinojen Düzeyleri (Hipofibrinojenemi):
  • Konjenital (Doğuştan) Fibrinojen Eksikliği: Nadir görülen genetik bir durumdur. Afibrinojenemi (fibrinojenin tamamen yokluğu), hipofibrinojenemi (fibrinojenin düşük seviyelerde olması) ve disfibrinojenemi (fibrinojenin işlevinin bozuk olması) gibi farklı türleri vardır.
  • Edinilmiş Fibrinojen Eksikliği:
    • Karaciğer Hastalıkları: Karaciğer sirozu gibi karaciğer hastalıklarında fibrinojen sentezi azalabilir.
    • Dissemine İntravasküler Koagülasyon (DİK): DİK, yaygın damar içi pıhtılaşma ile karakterize edilen ciddi bir durumdur. Bu durumda fibrinojen tüketilir ve seviyesi düşer.
    • Masif Transfüzyon: Çok miktarda kan transfüzyonu yapılması, fibrinojenin seyreltilmesine neden olabilir.
    • Malnütrisyon: Şiddetli malnütrisyon durumlarında protein sentezi bozulabilir ve fibrinojen seviyesi düşebilir.

Tanı ve Tedavi

Fibrinojen düzeyleri, basit bir kan testi ile ölçülebilir. Anormal fibrinojen düzeylerinin nedeni belirlendikten sonra uygun tedavi planı oluşturulur.

• Yüksek Fibrinojen Düzeyleri: Yüksek fibrinojen düzeylerinin tedavisi, altta yatan nedene yöneliktir. Enflamasyonu azaltmaya yönelik tedaviler, kardiyovasküler risk faktörlerinin kontrol altına alınması ve sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmesi önemlidir.
• Düşük Fibrinojen Düzeyleri:
  • Konjenital Fibrinojen Eksikliği: Fibrinojen konsantreleri veya kriyopresipitat transfüzyonları kullanılabilir.
  • Edinilmiş Fibrinojen Eksikliği: Altta yatan nedenin tedavisi önemlidir. Karaciğer yetmezliği, DİK gibi durumlarda destekleyici tedaviler ve fibrinojen replasmanı gerekebilir.

Sonuç

Fibrinojen, kan pıhtılaşması için hayati öneme sahip bir proteindir. Fibrinojen düzeylerindeki anormallikler, çeşitli sağlık sorunlarına işaret edebilir. Bu nedenle, fibrinojen düzeylerinin düzenli olarak kontrol edilmesi ve anormal sonuçların dikkatle değerlendirilmesi önemlidir.