El, ayak ve ağız hastalığı (EAHH), genellikle çocuklarda görülen bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. En sık nedeni Coxsackievirus A16 olmakla birlikte, Enterovirus 71 gibi diğer enterovirüsler de bu hastalığa yol açabilir.
Belirtileri:
- Ateş: Hastalığın başlangıcında görülebilir.
- Boğaz ağrısı: Yutkunmada zorluk yaşanabilir.
- İştahsızlık: Beslenmede isteksizlik olabilir.
- Deri döküntüleri: Tipik olarak ellerde, ayaklarda ve ağız içinde küçük, kırmızı kabarcıklar şeklinde görülür. Bazen kalça ve genital bölgede de görülebilir.
- Ağız yaraları: Dil, yanak içleri ve damakta ağrılı yaralar oluşabilir. Bu yaralar yemek yemeyi ve içmeyi zorlaştırabilir.
Bulaşma Yolları:
El, ayak ve ağız hastalığı oldukça bulaşıcıdır. Bulaşma şu yollarla olabilir:
- Doğrudan temas: Enfekte kişinin tükürüğü, burun akıntısı, kabarcık sıvısı veya dışkısıyla temas.
- Hava yolu: Öksürme veya hapşırma yoluyla yayılan damlacıklar.
- Yüzeyler: Enfekte kişinin dokunduğu oyuncaklar, kapı kolları gibi yüzeylere dokunmak.
Tedavi:
El, ayak ve ağız hastalığının spesifik bir tedavisi yoktur. Tedavi semptomları hafifletmeye yöneliktir:
- Ağrı kesiciler: Ateşi düşürmek ve ağrıyı azaltmak için parasetamol veya ibuprofen kullanılabilir.
- Bol sıvı tüketimi: Dehidrasyonu önlemek için önemlidir.
- Yumuşak gıdalar: Ağız yaraları nedeniyle yutkunması kolay gıdalar tercih edilmelidir.
- Ağız gargaraları: Tuzlu su veya özel ağız gargaraları ağız yaralarını rahatlatabilir.
Önleme:
- El yıkama: Elleri sık sık sabun ve suyla yıkamak önemlidir. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/el%20yıkama">El Yıkama</a>)
- Yüzeyleri temizleme: Ortak kullanılan yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte etmek gerekir.
- Hasta kişilerle temastan kaçınma: Hasta olan kişilerle yakın temastan kaçınmak bulaşma riskini azaltır.
- Paylaşımı önleme: Bardak, çatal, kaşık gibi kişisel eşyaların ortak kullanılmasından kaçınılmalıdır. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/paylaşımı%20önleme">Paylaşımı Önleme</a>)
Komplikasyonlar:
El, ayak ve ağız hastalığı genellikle hafif seyreder ve kendiliğinden geçer. Ancak nadiren bazı komplikasyonlar görülebilir:
- Dehidrasyon: Yeterli sıvı alımı olmazsa dehidrasyon gelişebilir. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/dehidrasyon">Dehidrasyon</a>)
- Viral menenjit: Nadiren virüs beyin zarına yayılabilir. (<a href="https://www.nedemek.page/kavramlar/viral%20menenjit">Viral Menenjit</a>)
- Tırnak düşmesi: Hastalığın ardından birkaç hafta sonra tırnaklar düşebilir.
Not: Bu bilgiler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Herhangi bir sağlık sorununuzda mutlaka bir doktora danışınız.