doğu asya ne demek?

Doğu Asya, Asya kıtasının doğu bölgesidir. Çin, Tayvan, Japonya, Kore (Kuzey Kore ve Güney Kore), Uzak Doğu Rusya ve bazen Moğolistan ülkelerini kapsar, ancak Moğolistan genellikle Orta Asya kapsamına girer.

1,5 milyar kişi nüfusu ile toplam dünya nüfusunun dörtte biri Doğu Asya'da yaşamaktadır ve ortalama nüfus yoğunluğu km başına 131 kişi olması nedeniyle bölgenin nüfus yoğunluğu, dünyanın ortalama nüfus yoğunluğundan üç kat daha büyük.

Bölgenin başkentleri Pekin (Çin), Taipei (Tayvan), Tokyo (Japonya), Pyongyang (K. Kore), Seul (G. Kore), Habarovsk (Uzak Doğu Rusya bölgesi) ve Ulan Batur (Moğolistan). Pekin, Seul ve Tokyo dışında Doğu Asya bölgesinin en büyük şehirleri Osaka, Şanghay, Guangzhou, Shenzhen ve Nagoya şehirleridir.

Ekonomi

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Gümrük bölgesi</th> <th>data-sort-type="number" |GSYİH nominal milyar ABD doları (2017)</th> <th>data-sort-type="number" |Kişi başına GSYH nominal USD (2017)<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></th> <th>data-sort-type="number" |GSYİH PPP milyar ABD doları (2017)<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></th> <th>data-sort-type="number" |Kişi başına GSYH PPP USD (2017)<a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> <td>12,014.610</td> <td>8,643.107</td> <td>23,159.107</td> <td>16,660.269</td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref">4</a></td> <td>341.659</td> <td>46,109.124</td> <td>454.912</td> <td>61,393.316</td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref">5</a></td> <td>49.802</td> <td>77,451.287</td> <td>71.778</td> <td>111,629.024</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>4,872.135</td> <td>38,439.517</td> <td>5,428.813</td> <td>42,831.523</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td>N/A</td> <td>N/A</td> <td>N/A</td> <td>N/A</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>1,538.030</td> <td>29,891.255</td> <td>2,029.032</td> <td>39,433.779</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td>11.135</td> <td>3,639.894</td> <td>39.704</td> <td>12,978.557</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>579.302</td> <td>24,576.665</td> <td>1,185.480</td> <td>50,293.541</td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"></li> <li id="fn3" role="doc-endnote"></li> <li id="fn4" role="doc-endnote">IMF listesinde "Hong Kong SAR" (Hong Kong <a href="Özel_İdari_Bölge" title="wikilink">Özel İdari Bölgesi</a>) olarak geçer.<a href="#fnref4" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn5" role="doc-endnote">IMF listesinde "Macao SAR" (Makao <a href="Özel_İdari_Bölge" title="wikilink">Özel İdari Bölgesi</a>) olarak geçer.<a href="#fnref5" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Bölgesel veri

Etimoloji

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Bayrak</th> <th>Yaygın isim</th> <th>Resmi isim</th> <th>ISO 3166 Ülke Kodu<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td>Türkçe</td> <td>Yerel dildeki ismi</td> <td>Türkçe</td> <td>Yerel dildeki ismi</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Çin" title="wikilink">Çin</a></td> <td></td> <td>Çin Halk Cumhuriyeti</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Hong_Kong" title="wikilink">Hong Kong</a></td> <td></td> <td>Hong Kong Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Makao" title="wikilink">Makao</a></td> <td></td> <td>Makao Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Japonya" title="wikilink">Japonya</a></td> <td></td> <td>Japonya</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Moğolistan" title="wikilink">Moğolistan</a></td> <td></td> <td>Moğolistan</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Kuzey_Kore" title="wikilink">Kuzey Kore</a></td> <td></td> <td>Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti</td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td><a href="Güney_Kore" title="wikilink">Güney Kore</a></td> <td></td> <td>Kore Cumhuriyeti</td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td><a href="Tayvan" title="wikilink">Tayvan</a><a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> <td></td> <td>Çin Cumhuriyeti</td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote">1949'dan 1971'e kadar ÇC "Çin" veya "Milliyetçi Çin" olarak anıldı.<a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Demografik

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Devlet/Eyalet</th> <th>Alan km2</th> <th>Nüfus (2016)</th> <th>Km2 başına nüfus yoğunluğu</th> <th><a href="İnsani_Gelişme_Endeksi" title="wikilink">İGE</a><a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></th> <th>Başkent</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td></td> <td>9,640,011<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> <td>1,403,500,365</td> <td>138</td> <td>0.752</td> <td><a href="Pekin" title="wikilink">Beijing</a></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>1,104</td> <td>7,302,843</td> <td>6,390</td> <td>0.933</td> <td><a href="Pekin" title="wikilink">Beijing</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td>30</td> <td>612,167</td> <td>18,662</td> <td>0.909</td> <td><a href="Pekin" title="wikilink">Beijing</a></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>377,930</td> <td>127,748,513</td> <td>337</td> <td>0.909</td> <td><a href="Tokyo" title="wikilink">Tokyo</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td>120,538</td> <td>25,368,620</td> <td>198</td> <td>0.733</td> <td><a href="Pyongyang" title="wikilink">Pyongyang</a><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>100,210</td> <td>50,791,919</td> <td>500</td> <td>0.903</td> <td><a href="Seul" title="wikilink">Seul</a></td> </tr> <tr class="odd"> <td></td> <td>1,564,100</td> <td>3,027,398</td> <td>2</td> <td>0.741</td> <td><a href="Ulan_Batur" title="wikilink">Ulaan Batur</a></td> </tr> <tr class="even"> <td></td> <td>36,188</td> <td>23,556,706</td> <td>639</td> <td>0.885</td> <td><a href="Taipei" title="wikilink">Taipei</a><a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref">4</a></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Human Development Reports | website = www.hdr.undp.org | dil = İngilizce | erişimtarihi = 14 Ekim 2018 | arşivurl = <a href="https://web.archive.org/web/20190804205124/http://www.hdr.undp.org/en/2018-update">https://web.archive.org/web/20190804205124/http://www.hdr.undp.org/en/2018-update</a> | arşivtarihi = 4 Ağustos 2019 | ölüurl =evet}}<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote">ÇHC'nin hükûmet kontrolü altındaki tüm bölgeleri ("Güney Tibet" ve tartışmalı adalar hariç) içerir.<a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote">Seul, Kuzey Kore'nin 1948'den 1972'ye dek jüri başkentiydi.<a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn4" role="doc-endnote">Taipei, ÇC’nin hükûmet yönetmeliğidir. Anayasal olarak, ÇC için atanmış hiçbir resmi sermaye bulunmamaktadır.<a href="#fnref4" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Etnik gruplar

<table> <thead> <tr class="header"> <th>Etnik köken</th> <th>Yerel ad</th> <th>Nüfus</th> <th>Dil(ler)</th> <th>Yazma sistem(leri)</th> <th>Büyük nüfuslu eyaletler/bölgeler*</th> <th>Fiziksel görünüş</th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><a href="Han_Çinliler" title="wikilink">Han</a>/<a href="Çinliler" title="wikilink">Çinliler</a></td> <td>veya </td> <td>1,260,000,000<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref">1</a></td> <td><a href="Çince" title="wikilink">Çince</a>, <a href="Mandarin" title="wikilink">Mandarin</a>, <a href="Kantonca" title="wikilink">Kantonca</a>, <a href="Wu_Çincesi" title="wikilink">Wu</a>, <a href="Hokkien" title="wikilink">Hokkien</a>, <a href="Hakka" title="wikilink">Hakka</a>, <a href="Gan" title="wikilink">Gan</a>, <a href="Xiang_Çincesi" title="wikilink">Xiang</a> vb.</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a>, <a href="Geleneksel_Çin_yazısı" title="wikilink">Geleneksel Çin yazısı</a></td> <td>( ) </td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yamatolar" title="wikilink">Yamato</a>/<a href="Japonlar" title="wikilink">Japonlar</a></td> <td></td> <td>125,117,000<a href="#fn2" class="footnote-ref" id="fnref2" role="doc-noteref">2</a></td> <td><a href="Japonca" title="wikilink">Japonca</a></td> <td>Han karakterleri (<a href="Kanji" title="wikilink">Kanji</a>), <a href="Katakana" title="wikilink">Katakana</a>, <a href="Hiragana" title="wikilink">Hiragana</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Koreliler" title="wikilink">Koreliler</a></td> <td></td> <td>79,432,225</td> <td><a href="Korece" title="wikilink">Korece</a></td> <td><a href="Hangıl" title="wikilink">Hangul</a>, Han karakterleri (<a href="Hanja" title="wikilink">Hanja</a>)</td> <td> </td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Bai</td> <td></td> <td>1,858,063</td> <td>Bai, Güneydoğu Mandarin</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a>, Latin alfabesi</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Huiler" title="wikilink">Hui</a></td> <td></td> <td>10,586,087</td> <td>Kuzeydoğu Mandarin, diğer Çin Lehçeleri, Huihui dili vb.</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a><a href="#fn3" class="footnote-ref" id="fnref3" role="doc-noteref">3</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Moğollar" title="wikilink">Moğollar</a></td> <td>Монголчууд/ Монгол/</td> <td>8,942,528</td> <td><a href="Moğolca" title="wikilink">Moğolca</a></td> <td><a href="Moğol_alfabesi" title="wikilink">Moğol alfabesi</a>, <a href="Kiril_alfabesi" title="wikilink">Kiril alfabesi</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Zhuanglar" title="wikilink">Zhuanglar</a></td> <td>/<a href="Zhuangca" title="wikilink">Zhuangca</a>: Bouxcuengh</td> <td>18,000,000</td> <td><a href="Zhuangca" title="wikilink">Zhuangca</a>, Güneybatı Mandarin vb.</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a>, Latin alfabesi</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Uygurlar" title="wikilink">Uygurlar</a></td> <td>ئۇيغۇر</td> <td>15,000,000+<a href="#fn4" class="footnote-ref" id="fnref4" role="doc-noteref">4</a></td> <td><a href="Uygurca" title="wikilink">Uygurca</a></td> <td><a href="Arap_alfabesi" title="wikilink">Arap alfabesi</a> (<a href="Uygur_Arap_Yazısı" title="wikilink">Uygur Arap Yazısı</a>), <a href="Kiril_alfabesi" title="wikilink">Kiril alfabesi</a></td> <td><a href="#fn5" class="footnote-ref" id="fnref5" role="doc-noteref">5</a></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Mançular" title="wikilink">Mançular</a></td> <td>/<a href="Mançuca" title="wikilink">Mançuca</a>: </td> <td>10,422,873</td> <td>Kuzeydoğu Mandarin, <a href="Mançuca" title="wikilink">Mançuca</a> (tehlikede) vb.</td> <td>Basitleştirilmiş Çin yazısı, <a href="Moğol_alfabesi" title="wikilink">Moğol alfabesi</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Hmong/<a href="Miaolar" title="wikilink">Miao</a></td> <td>Ghaob Xongb/Hmub/Mongb</td> <td>9,426,007</td> <td>Hmong, Güneybatı Mandarin</td> <td>Latin alfabesi, <a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Tibetliler" title="wikilink">Tibetliler</a></td> <td></td> <td>6,500,000</td> <td><a href="Tibetçe" title="wikilink">Tibetçe</a>, Rgyal Rong, Rgu vb.</td> <td>Tibet alfabesi</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Yiler" title="wikilink">Yi</a></td> <td>/</td> <td>8,714,393</td> <td>Çeşitli Loloish, Güneybatı Mandarin</td> <td>Yi alfabesi, <a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Tujialar" title="wikilink">Tujia</a></td> <td></td> <td>8,353,912</td> <td><a href="Tujia_dili" title="wikilink">Tujia dili</a></td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td>Kam</td> <td>Gaeml</td> <td>2,879,974</td> <td>Gaeml</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a>, Latin alfabesi</td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td>Tu</td> <td>/Monguor</td> <td>289,565</td> <td>Tu, Kuzeybatı Mandarin</td> <td><a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Daurlar" title="wikilink">Daur</a></td> <td>/</td> <td>131,992</td> <td>Daur, Kuzeydoğu Mandarin</td> <td>Mongol script, <a href="Basitleştirilmiş_Çin_yazısı" title="wikilink">Basitleştirilmiş Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Tayvan_aborjinleri" title="wikilink">Tayvan Aborjinleri</a></td> <td>Pangcah, etc.</td> <td>533,600</td> <td>Avustronezya dilleri (Amis, Yami) vb.</td> <td>Latin alfabesi, <a href="Geleneksel_Çin_yazısı" title="wikilink">Geleneksel Çin yazısı</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><a href="Ryukyulular" title="wikilink">Ryukyulular</a></td> <td></td> <td>1,900,000</td> <td><a href="Japonca" title="wikilink">Japonca</a>, Ryukyuca</td> <td>Han karakterleri (<a href="Kanji" title="wikilink">Kanji</a>), <a href="Katakana" title="wikilink">Katakana</a>, <a href="Hiragana" title="wikilink">Hiragana</a></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><a href="Aynular" title="wikilink">Ainular</a></td> <td></td> <td>200,000</td> <td><a href="Japonca" title="wikilink">Japonca</a>, Ainuca<a href="#fn6" class="footnote-ref" id="fnref6" role="doc-noteref">6</a></td> <td>Han karakterleri (<a href="Kanji" title="wikilink">Kanji</a>), <a href="Katakana" title="wikilink">Katakana</a>, <a href="Hiragana" title="wikilink">Hiragana</a></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote"><a href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html">CIA Factbook</a> : "Han Chinese 91.6%" out of a reported population of 1,379 billion (July 2017 est.)<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn2" role="doc-endnote"><a href="#fnref2" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn3" role="doc-endnote">Hui halkı ayrıca dini alanda Arap alfabesini kullanır; ayrıca bakınız: <a href="Xiao'erjing" title="wikilink">Xiao'erjing</a>.<a href="#fnref3" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn4" role="doc-endnote"><a href="#fnref4" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn5" role="doc-endnote">ayrıca Khotons .<a href="#fnref5" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> <li id="fn6" role="doc-endnote"><a href="#fnref6" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Şehirler ve kasabalar

Dosya:Taipei skyline sunset 2017.jpg|Taipei, Çin Cumhuriyeti'nin başkentidir ve Tayvan'da büyük bir yüksek teknoloji sanayi bölgesi kurmaktadır.

Dosya:The Forbidden City - View from Coal Hill.jpg|Pekin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti ve kuzey Çin'deki en büyük metropoldür. Dosya:Shanghai skyline at night, panoramic. China, East Asia-2.jpg|Şangay, Çin'deki en büyük ve dünyanın en büyük şehirlerinden biridir ve dünyanın en yoğun konteyner limanına sahip küresel bir finans merkezi ve ulaşım merkezidir. Dosya:Guangzhou dusk panorama.jpg|Guangzhou, Güney Çin'in en önemli şehirlerinden biridir. 2.200 yıldan fazla bir geçmişe sahip olan ve deniz İpek Yolu'nun önemli bir bitiş tarihi olmuş ve günümüzde büyük bir liman ve ulaşım merkezi olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Dosya:XiAn qujiang.jpg|Xi'an veya Chang'an, en önemli hanedanların birkaçının altında yer alan Çin'in Dört Büyük Antik Başkentinin en eskisidir. Doğu Asya'da önemli bir kültürel etkiye sahiptir. Dosya:Hong Kong Night Skyline2.jpg|Hong Kong, dünyanın önde gelen küresel finans merkezlerinden biridir ve kozmopolit bir metropol olarak bilinir. Dosya:Shibuya District at Night 2015-04 (17806976882).jpg|Tokyo, Japonya'nın başkentidir ve hem büyükşehir nüfusunda hem de ekonomide, dünyanın en büyük şehirlerinden biridir. Dosya:Osaka Castle 02bs3200.jpg|Osaka, Japonya'nın en büyük ikinci büyükşehir bölgesidir. Dosya:150124 At Yasakakamimachi Kyoto Japan01n.jpg|Kyoto, bin yıldan fazla bir süredir Japonya'nın imparatorluk başkentiydi. Dosya:Gangnam Seoul January 2009.jpg|Seul, dünyanın en büyük şehirlerinden biri olan ve önde gelen bir küresel teknoloji merkezi olan Güney Kore'nin başkentidir. Dosya:Pyonyang from Yanggakdo.jpg|Pyongyang, Kuzey Kore'nin başkentidir ve Kore Yarımadası'nda önemli bir metropoldür. Dosya:Gandan Monastery 24.JPG|Ulaanbaatar, 2008 yılı itibarıyla 1 milyon nüfusa sahip Moğolistan'ın başkentidir.