doğal tekel ne demek?

Doğal Tekel

Doğal tekel, bir mal veya hizmetin üretiminin, tek bir firmanın daha düşük maliyetle karşılayabileceği bir durumdur. Bu durum genellikle yüksek sabit maliyetler ve düşük marjinal maliyetler nedeniyle ortaya çıkar. Yani, mevcut bir firmanın ölçeği arttıkça, ortalama maliyetleri düşer ve pazara yeni bir oyuncunun girmesi rekabetçi olmaz.

Özellikleri:

• Yüksek Sabit Maliyetler: Başlangıçta büyük bir altyapı yatırımı gerektirir (örneğin, demiryolu hatları, elektrik şebekesi, su dağıtım sistemleri).
• Düşük Marjinal Maliyetler: Ek bir birim üretmenin maliyeti düşüktür.
• Ölçek Ekonomileri: Üretim arttıkça birim başına maliyetler azalır.

Örnekler:

• Su dağıtım sistemleri: Bir şehrin su dağıtım şebekesi genellikle tek bir şirket tarafından işletilir çünkü birden fazla şebeke kurmak çok maliyetli olur.
• Elektrik şebekesi: Elektrik dağıtımı da benzer şekilde, tek bir şebeke üzerinden daha verimli bir şekilde sağlanır.
• Doğalgaz dağıtımı: Doğalgaz şebekeleri de doğal tekeller olarak kabul edilebilir.

Doğal Tekellerin Düzenlenmesi:

Doğal tekeller, piyasa başarısızlığına yol açabileceği için genellikle devlet tarafından düzenlenir. Düzenleme, fiyat kontrolü, hizmet kalitesi standartları ve pazara giriş engellerinin denetlenmesini içerebilir. Amaç, tüketicilerin makul fiyatlarla kaliteli hizmet almasını sağlamaktır.

İlgili Kavramlar:

• Ölçek Ekonomileri:
• Marjinal Maliyet:
• Piyasa Başarısızlığı: