divanı hümayun ne demek?

Divanı Hümayun, Osmanlı Devleti'nin en yüksek idari ve yargı organıydı. "Hümayun", padişahın veya hükümdarın anlamına gelir, bu yüzden "Divanı Hümayun" kelimesi "Padişahın Divanı" anlamına gelir. İmparatorluk sarayında bulunan bu kurul, padişahın başkanlığında veya onun adına sadrazamın başkanlığında toplanırdı.

Divanı Hümayun'un önemi ve işlevleri şunlardır:

  • En Yüksek Yargı Mercii: Devletin en önemli davaları burada görülür, kararlar verilirdi. Padişahın fermanları ve kararnameleri burada ilan edilirdi. Özellikle önemli davalar, idam cezaları veya sürgün kararları padişahın bizzat onayını gerektirirdi.

  • Yüksek İdari Kurul: Devlet yönetimine dair önemli kararlar burada alınırdı. Vergi politikaları, savaş ve barış kararları, yabancı devletlerle ilişkiler, atamalar ve görevden almalar gibi konularda kararlar burada verilirdi.

  • Danışma Kurulu: Padişah, önemli kararlar almadan önce divan üyelerinin görüşlerini alır, danışırdı. Ancak nihai karar padişaha aitti.

  • Üyeleri: Divanın üyeleri, devletin en önemli görevlerinde bulunan kişilerdi. Bunlar arasında:

    • Sadrazam (Büyük Vezir): Divanın başkanıydı ve padişahın en yakın danışmanıydı.
    • Şeyhülislam: Dini konularda görüş bildirir, fetvalar verirdi.
    • Kaptan-ı Derya (Donanma Komutanı): Denizcilikle ilgili konularda görüş bildirirdi.
    • Serasker (Ordu Komutanı): Ordu ile ilgili konularda görüş bildirirdi.
    • Defterdar (Maliye Bakanı): Devletin mali durumuyla ilgili raporlar sunardı.
    • Nişancı: Padişahın kararlarını yazan ve mühürleyen kişiydi.
    • Kazaskerler (İstanbul ve Rumeli Kazaskerleri): Şeyhülislam'a bağlı olarak yargı işlerinde görev alırlardı.
    • Diğer önemli devlet görevlileri: Duruma göre çeşitli devlet görevlileri de divana katılabilirdi.

Divanın Toplantıları:

Divan toplantıları genellikle Topkapı Sarayı'ndaki özel bir salonda yapılırdı. Toplantılar düzenli aralıklarla veya önemli bir konu ortaya çıktığında yapılırdı.

Divanı Hümayun'un Sonu:

Osmanlı Devleti'nin modernleşme sürecinde, 19. yüzyılda Divanı Hümayun'un önemi azaldı. Batı tarzı bakanlıkların kurulmasıyla birlikte, yetkileri ve işlevleri dağıtıldı. Sonunda, resmi olarak kaldırılmasa da, işlevini yitirdi ve yerini yeni bir yönetim sistemine bıraktı.

Kısacası, Divanı Hümayun, Osmanlı Devleti'nin uzun süredir var olan ve gücünü temsil eden en önemli kurumlarından biriydi. Hem yargı hem de idari işlevleri bir arada yürütüyordu ve imparatorluğun yönetiminde merkezi bir rol oynadı.