Distorsiyon, müzikte bir ses sinyalinin şeklini değiştirerek, orijinal sese harmonikler ekleyerek ve genel olarak daha "sert", "agresif" veya "kirli" bir ton yaratarak elde edilen bir ses efektidir. Genellikle elektrik gitar, vokal ve synthesizer gibi enstrümanlarla kullanılır. Distorsiyon efektleri, rock, metal, blues, punk, elektronik müzik ve daha birçok türde yaygın olarak duyulabilir.
Distorsiyon, bir sinyalin amplitüd'ünü belirli bir eşiği aştığında kırpması veya "clip" etmesi sonucu oluşur. Bu kırpma işlemi, orijinal sese harmonikler (orijinal frekansın katları olan frekanslar) ekler. Bu harmonikler, sese zenginlik, karmaşıklık ve genellikle daha agresif bir karakter kazandırır.
Temel olarak distorsiyon, bir sinyalin dalga şeklini bozarak (distorte ederek) yeni ve farklı sesler yaratır. Bu bozunma, analog devrelerde transistörler veya vakum tüpleri kullanılarak veya dijital sinyal işleme (DSP) yoluyla elde edilebilir.
Çeşitli distorsiyon türleri, farklı karakterlere ve yoğunluk seviyelerine sahiptir. En yaygın distorsiyon türleri şunlardır:
Overdrive, distorsiyonun daha hafif bir şeklidir. Genellikle, bir amfi'nin "edge of breakup" (kırılma noktası) olarak adlandırılan, temiz ve distorte ses arasında geçiş yaptığı durumu taklit eder. Overdrive, sese sıcaklık ve sustain ekler, ancak aşırı sert veya agresif bir ton yaratmaz. Blues ve rock müzikte yaygın olarak kullanılır.
Fuzz, distorsiyonun daha yoğun ve "tüylü" bir şeklidir. Genellikle orijinal sinyali büyük ölçüde bozarak, belirgin ve yoğun harmonikler yaratır. Fuzz, 1960'ların rock müziğiyle özdeşleşmiştir ve Jimi Hendrix gibi sanatçılar tarafından popüler hale getirilmiştir.
Distortion, genel olarak overdrive ve fuzz arasında bir yoğunluğa sahip olan distorsiyon türüdür. Daha agresif bir ton yaratır, ancak fuzz kadar aşırı değildir. Rock ve metal müzikte yaygın olarak kullanılır.
Amfi%20distorsiyonu (veya tube%20distorsiyonu), vakum tüpleri (tube) kullanan amfilerde elde edilen distorsiyon türüdür. Vakum tüpleri, transistörlere göre daha sıcak ve doğal bir distorsiyon karakterine sahiptir. Bu tür distorsiyon, birçok gitaristin tercih ettiği bir seçenektir.
Dijital%20distorsiyon, dijital sinyal işleme (DSP) algoritmaları kullanılarak elde edilen distorsiyon türüdür. Dijital distorsiyon, analog distorsiyonun çeşitli özelliklerini taklit edebilir ve geniş bir yelpazede farklı distorsiyon tonları sunabilir. Aynı zamanda daha kontrollü ve tutarlı sonuçlar elde etmeyi sağlar.
Distorsiyon, müzik tarihinde beklenmedik bir şekilde ortaya çıkmıştır. İlk distorsiyon örnekleri, 1940'ların sonlarında ve 1950'lerin başlarında, amfilerdeki vakum tüplerinin aşırı yüklenmesi sonucu kazara meydana gelmiştir. Bu "arıza", bazı müzisyenler tarafından beğenilmiş ve bilinçli olarak kullanmaya başlanmıştır.
1960'larda, fuzz%20pedal'larının icadı, distorsiyonu daha erişilebilir hale getirmiştir. The%20Rolling%20Stones gibi gruplar, fuzz'ı kullanarak ikonik sesler yaratmışlardır.
1970'lerde ve 1980'lerde, hard%20rock ve heavy%20metal müziğin yükselişiyle birlikte, distorsiyon daha da önemli bir rol oynamıştır. Daha yüksek gain'li amfiler ve distorsiyon pedalları geliştirilmiş ve müzikte daha yoğun ve agresif sesler elde edilmiştir.
Distorsiyon, müzikte birçok farklı amaç için kullanılabilir:
Distorsiyon elde etmek için kullanılan birçok farklı ekipman ve yöntem vardır:
Distorsiyon efektlerini kontrol etmek ve şekillendirmek için kullanılan bazı temel parametreler şunlardır:
Gain, distorsiyonun yoğunluğunu belirleyen en önemli parametredir. Gain arttıkça, sinyal daha fazla kırpılır ve daha fazla harmonik üretilir.
Level, distorte sinyalin çıkış seviyesini kontrol eder. Level, distorsiyonun ses yüksekliğini ayarlamak için kullanılır.
Tone (veya EQ), distorte sinyalin frekans içeriğini şekillendirmek için kullanılır. Ton kontrolleri, bas, tiz ve orta frekansları ayarlayarak distorsiyonun tonunu değiştirmeyi sağlar.
Distorsiyon, diğer efektlerle birlikte kullanılarak daha karmaşık ve ilginç sesler yaratılabilir. Örneğin:
Müzik tarihinde distorsiyonu ustalıkla kullanan birçok sanatçı vardır. Bazı örnekler şunlardır:
Distorsiyon, müzikte güçlü ve çok yönlü bir efektir. Farklı türleri ve parametreleri sayesinde, geniş bir yelpazede farklı tonlar ve dokular yaratılabilir. Distorsiyon, rock, metal, blues, elektronik müzik ve daha birçok türde yaygın olarak kullanılan ve müzik tarihine damgasını vuran bir efekt olmuştur.