dış kuvvetler ne demek?

Dış Kuvvetler

Dış kuvvetler, yeryüzünü şekillendiren ve enerjisini güneşten alan kuvvetlerdir. Bu kuvvetler, kayaçları ayrıştırarak, aşındırarak ve taşıyarak yeryüzü şekillerinin oluşumunda önemli rol oynarlar. Başlıca dış kuvvetler şunlardır:

• Aşınma (Erozyon): Aşınma (Erozyon), su, rüzgar, buzullar ve dalgalar gibi etkenlerle kayaçların ve toprakların yerinden sökülüp taşınması sürecidir.
• Çözülme (Ayrışma): Çözülme (Ayrışma), kayaçların fiziksel ve kimyasal yollarla parçalanmasıdır. Fiziksel çözülme sıcaklık farkları, donma-çözülme gibi etkilerle gerçekleşirken, kimyasal çözülme su, oksijen ve karbondioksit gibi maddelerin etkisiyle oluşur.
• Kütle Hareketleri: Kütle Hareketleri, yerçekimi etkisiyle toprak, kaya ve diğer malzemelerin eğim aşağı hareket etmesidir. Heyelanlar, toprak kaymaları ve kaya düşmeleri gibi olaylar bu kategoriye girer.
• Akarsular: Akarsular, yeryüzündeki suları toplayarak denizlere ve göllere taşıyan sürekli su akıntılarıdır. Aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetleriyle vadiler, deltalar ve birikinti konileri gibi çeşitli yeryüzü şekillerini oluştururlar.
• Buzullar: Buzullar, yüksek enlemlerde ve dağlık bölgelerde karın birikmesi ve sıkışmasıyla oluşan büyük buz kütleleridir. Aşındırma ve taşıma güçleri sayesinde buzul vadileri, sirkler ve morenler gibi karakteristik şekiller oluştururlar.
• Rüzgarlar: Rüzgarlar, özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde etkili olan aşındırıcı ve taşıyıcı bir dış kuvvettir. Mantar kayalar, kum tepeleri ve lös ovaları gibi şekiller oluştururlar.
• Dalgalar ve Akıntılar: Dalgalar ve Akıntılar, deniz ve okyanus kıyılarında aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetleri yaparak falezler, kumsallar ve lagünler gibi kıyı şekillerini oluştururlar.
• Yeraltı Suları: Yeraltı Suları, yerin altında bulunan sulardır. Kayaçları eriterek mağaralar, obruklar ve karstik ovalar gibi karstik şekillerin oluşumunda rol oynarlar.