düşme ne demek?

Düşme

Düşme, bir kişinin istem dışı olarak yere veya daha alt bir seviyeye inmesi durumudur. Düşmeler, her yaş grubunda görülebilen yaygın bir olaydır ve önemli yaralanmalara, sakatlıklara ve hatta ölüme yol açabilir. Bu makalede, düşmelerin nedenleri, risk faktörleri, sonuçları, önlenmesi ve tedavisi hakkında kapsamlı bilgi sunulmaktadır.

Tanım

Düşme, dengeyi kaybetme veya istem dışı olarak yere veya daha alt bir seviyeye inme durumudur. Düşmeler, basit bir tökezlemeden ciddi bir yaralanmaya kadar farklı sonuçlara yol açabilir.

Epidemiyoloji

Düşmeler, dünya genelinde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Özellikle yaşlı yetişkinlerde düşmeler, en yaygın yaralanma nedenlerinden biridir ve morbidite ve mortaliteye önemli katkıda bulunur.

• Yaşlı Yetişkinler: Yaşlılık ile birlikte denge, görme ve kas gücü gibi faktörlerde azalma yaşanması, düşme riskini artırır. Yaşlı yetişkinlerde düşmeler, kalça kırığı, kafa travması ve diğer ciddi yaralanmalara yol açabilir.
• Çocuklar: Çocuklar da düşmelere karşı savunmasızdır, özellikle oyun oynarken veya yeni beceriler öğrenirken. Çocuklarda düşmeler genellikle hafiftir, ancak bazen kırıklar veya diğer yaralanmalara neden olabilir.
• Diğer Yaş Grupları: Düşmeler, her yaş grubunda görülebilir. İş kazaları, spor yaralanmaları ve diğer faktörler, düşme riskini artırabilir.

Nedenleri

Düşmelerin birçok nedeni olabilir ve genellikle birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Düşmelerin başlıca nedenleri şunlardır:

• Fizyolojik Faktörler:
  • Denge Sorunları: Denge bozuklukları, düşme riskini önemli ölçüde artırır. Vertigo, vestibüler sistem sorunları ve diğer denge bozuklukları düşmeye neden olabilir.
  • Görme Bozuklukları: Görme keskinliğinin azalması, derinlik algısı sorunları ve diğer görme bozuklukları düşme riskini artırır.
  • Kas Gücü ve Esnekliğin Azalması: Yaşla birlikte kas gücü ve esnekliğin azalması, dengeyi korumayı zorlaştırır ve düşme riskini artırır.
  • Kronik Hastalıklar: Parkinson hastalığı, diyabet, artrit ve diğer kronik hastalıklar, düşme riskini artırabilir.
  • Nörolojik Sorunlar: İnme, multipl skleroz ve diğer nörolojik sorunlar, denge ve koordinasyonu etkileyerek düşme riskini artırabilir.
• Çevresel Faktörler:
  • Kaygan Zeminler: Islak veya buzlu zeminler, düşme riskini artırır.
  • Düzensiz Yüzeyler: Halıların kıvrılması, kabloların yerde olması ve diğer düzensiz yüzeyler düşmeye neden olabilir.
  • Yetersiz Aydınlatma: Kötü aydınlatılmış alanlar, engellerin fark edilmesini zorlaştırarak düşme riskini artırır.
  • Uygunsuz Ayakkabılar: Yüksek topuklu veya kaygan tabanlı ayakkabılar, düşme riskini artırır.
• İlaçlar:
  • Bazı ilaçlar, yan etki olarak sersemlik, baş dönmesi veya denge sorunlarına neden olabilir. Bu ilaçlar, düşme riskini artırabilir. Özellikle antidepresanlar, sakinleştiriciler ve tansiyon ilaçları düşme riskini artırabilir.
• Davranışsal Faktörler:
  • Riskli Davranışlar: Hızlı hareket etmek, aceleci olmak ve dikkatli olmamak gibi davranışlar, düşme riskini artırabilir.
  • Alkol ve Madde Kullanımı: Alkol ve madde kullanımı, dengeyi bozarak ve koordinasyonu azaltarak düşme riskini artırabilir.

Risk Faktörleri

Düşme riskini artıran birçok faktör vardır. Bu risk faktörlerini bilmek, düşmeleri önlemek için önemlidir.

• Yaş: Yaşlılık, düşme riskini artıran en önemli faktörlerden biridir.
• Önceki Düşmeler: Daha önce düşmüş olan kişiler, tekrar düşme riski altındadır.
• Kronik Hastalıklar: Yukarıda belirtilen kronik hastalıklar, düşme riskini artırır.
• İlaç Kullanımı: Yukarıda belirtilen ilaçlar, düşme riskini artırır.
• Denge ve Görme Sorunları: Yukarıda belirtilen denge ve görme sorunları, düşme riskini artırır.
• Kas Gücü ve Esnekliğin Azalması: Yukarıda belirtilen kas gücü ve esnekliğin azalması, düşme riskini artırır.
• Çevresel Tehlikeler: Yukarıda belirtilen çevresel tehlikeler, düşme riskini artırır.

Sonuçları

Düşmelerin sonuçları, düşmenin şiddetine ve kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Düşmelerin başlıca sonuçları şunlardır:

• Yaralanmalar: Düşmeler, kırıklar (özellikle kalça kırığı), burkulmalar, incinmeler, kafa travması ve diğer yaralanmalara yol açabilir.
• Psikolojik Etkiler: Düşmeler, korku, anksiyete ve depresyona neden olabilir. Düşme korkusu, kişinin hareketliliğini azaltabilir ve sosyal izolasyona yol açabilir.
• Yaşam Kalitesinde Azalma: Düşmeler, kişinin bağımsızlığını azaltabilir ve günlük yaşam aktivitelerini yapmasını zorlaştırabilir.
• Hastane Yatışları ve Bakım Maliyetleri: Düşmeler, hastane yatışlarına ve uzun süreli bakıma ihtiyaç duyulmasına neden olabilir, bu da önemli ekonomik yüklere yol açabilir.
• Ölüm: Düşmeler, özellikle yaşlı yetişkinlerde ölümcül olabilir. Kafa travması ve diğer ciddi yaralanmalar, ölüme yol açabilir.

Önleme

Düşmeleri önlemek için birçok strateji mevcuttur. Bu stratejiler, risk faktörlerini azaltmaya ve güvenli bir ortam yaratmaya odaklanır.

• Risk Faktörlerinin Değerlendirilmesi: Düşme riskini değerlendirmek için bir doktora veya sağlık uzmanına danışmak önemlidir. Doktor, kişinin tıbbi geçmişini, ilaçlarını ve yaşam tarzını değerlendirerek düşme riskini belirleyebilir.
• Egzersiz: Düzenli egzersiz, kas gücünü, dengeyi ve esnekliği artırarak düşme riskini azaltabilir. Özellikle tai chi ve denge egzersizleri, düşmeleri önlemek için etkili olabilir.
• Görme ve İşitme Kontrolleri: Düzenli görme ve işitme kontrolleri, görme ve işitme sorunlarını erken tespit ederek düşme riskini azaltabilir.
• İlaçların Gözden Geçirilmesi: Doktor, kişinin kullandığı ilaçları gözden geçirerek düşme riskini artıran ilaçları belirleyebilir ve alternatif tedaviler önerebilir.
• Ev Güvenliği: Evde düşme riskini azaltmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
  • Halıların sabitlenmesi veya kaldırılması
  • Kabloların ve diğer engellerin ortadan kaldırılması
  • Yeterli aydınlatma sağlanması
  • Tutunma barlarının ve korkulukların takılması
  • Kaymaz zemin kaplamaları kullanılması
• Uygun Ayakkabılar: Kaymaz tabanlı ve iyi destek sağlayan ayakkabılar giymek, düşme riskini azaltabilir.
• Beslenme: Sağlıklı beslenme, kemik sağlığını koruyarak ve kas gücünü artırarak düşme riskini azaltabilir. Özellikle kalsiyum ve D vitamini takviyesi, kemik sağlığını destekleyebilir.
• Eğitim: Düşmeleri önleme konusunda eğitim almak, kişinin risk faktörlerini anlamasına ve güvenli davranışlar geliştirmesine yardımcı olabilir.

Tedavi

Düşme sonucu yaralanan kişilerin tedavisi, yaralanmanın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:

• İlk Yardım: Düşme sonrası ilk yardım, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak değişir. Kırık şüphesi varsa, bölgeyi sabitlemek ve tıbbi yardım almak önemlidir.
• Ağrı Yönetimi: Ağrı kesiciler ve diğer yöntemler, ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir.
• Fizik Tedavi: Fizik tedavi, kas gücünü, dengeyi ve hareket aralığını geri kazanmaya yardımcı olabilir.
• Cerrahi: Kırıklar veya diğer ciddi yaralanmalar durumunda cerrahi müdahale gerekebilir.
• Rehabilitasyon: Rehabilitasyon, kişinin bağımsızlığını geri kazanmasına ve günlük yaşam aktivitelerini yapmasına yardımcı olabilir.

Sonuç

Düşmeler, önemli bir halk sağlığı sorunudur ve her yaş grubunda görülebilir. Düşmelerin nedenleri, risk faktörleri ve sonuçları hakkında bilgi sahibi olmak, düşmeleri önlemek ve düşme sonucu yaralanan kişilerin uygun şekilde tedavi edilmesini sağlamak için önemlidir. Düşmeleri önleme stratejileri, risk faktörlerini azaltmaya ve güvenli bir ortam yaratmaya odaklanmalıdır.