Cari Getiri
Cari getiri, bir yatırımın bir dönem boyunca sağladığı nakit akışının (genellikle faiz veya temettü) o yatırımın mevcut piyasa fiyatına oranıdır. Bir başka deyişle, yatırımcıların bir yatırımın mevcut fiyatı üzerinden elde etmeyi bekleyebilecekleri yıllık gelir oranını gösterir. Özellikle tahviller ve hisse senetleri gibi gelir getiren varlıklar için sıklıkla kullanılır.
Tanım ve Hesaplama
Cari getiri, basit bir formülle hesaplanır:
Cari Getiri = (Yıllık Gelir / Piyasa Fiyatı) x 100
- Yıllık Gelir: Yatırımın bir yıl içinde sağladığı toplam gelir (faiz, temettü vb.).
- Piyasa Fiyatı: Yatırımın mevcut piyasadaki fiyatı.
Örneğin, bir tahvilin kupon faizi yıllık 50 TL ve piyasa fiyatı 1000 TL ise, cari getirisi:
(50 TL / 1000 TL) x 100 = %5
Bu, yatırımcının mevcut piyasa fiyatı üzerinden bu tahvile yatırım yaparsa yıllık %5 getiri elde etmeyi bekleyebileceği anlamına gelir.
Cari Getirinin Önemi
Cari getiri, yatırımcılar için çeşitli açılardan önemli bir ölçüttür:
- Gelir Odaklı Yatırımcılar: Özellikle emekli veya düzenli gelir elde etmek isteyen yatırımcılar için cari getiri, bir yatırımın potansiyel gelir akışını değerlendirmek için kullanışlı bir araçtır.
- Karşılaştırma: Farklı yatırımların göreli cazibesini karşılaştırmak için kullanılabilir. Örneğin, aynı risk seviyesine sahip iki tahvilin cari getirileri karşılaştırılarak, hangisinin daha yüksek gelir potansiyeli sunduğu belirlenebilir.
- Piyasa Değerlendirmesi: Cari getiri, piyasadaki genel faiz oranları ve risk algısı hakkında bilgi sağlayabilir. Yüksek cari getiri, yatırımın riskli veya değerinin altında olduğuna işaret edebilirken, düşük cari getiri, yatırımın güvenli veya aşırı değerli olduğuna işaret edebilir.
Cari Getirinin Sınırlamaları
Cari getiri, yatırım kararlarını tek başına yönlendirmemesi gereken bir ölçüttür. Bazı sınırlamaları şunlardır:
- Sermaye Kazancı/Kaybı: Cari getiri, yatırımın sermaye kazancı veya kaybı potansiyelini dikkate almaz. Sadece mevcut gelir akışını ölçer. Örneğin, bir tahvilin cari getirisi yüksek olabilir, ancak faiz oranlarının yükselmesi durumunda tahvilin değeri düşebilir ve yatırımcı sermaye kaybı yaşayabilir.
- Vade: Cari getiri, yatırımın vadesini dikkate almaz. Aynı cari getiriye sahip iki tahvilin vadesi farklı olabilir ve bu durum yatırımın risk profilini etkileyebilir.
- Yeniden Yatırım: Cari getiri, elde edilen gelirin yeniden yatırılması durumunda oluşacak getiriyi hesaba katmaz.
- Vergi: Cari getiri hesaplaması vergi etkisini dikkate almaz. Gelir üzerinden alınan vergiler, yatırımcının net getirisini azaltabilir.
- Enflasyon: Cari getiri, enflasyonu dikkate almaz. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, cari getiri gerçek getiriyi olduğundan yüksek gösterebilir. Bu nedenle, yatırımcıların enflasyona göre düzeltilmiş getiriye (reel getiri) bakmaları önemlidir.
Cari Getiri ve Diğer Getiri Ölçütleri
Cari getiri, bir yatırımın getirisini ölçmek için kullanılan tek ölçüt değildir. Diğer önemli getiri ölçütleri şunlardır:
- Vadeye Kadar Getiri (Yield to Maturity): Bir tahvilin vadesine kadar elde tutulması durumunda beklenen toplam getirisini (faiz ve sermaye kazancı/kaybı dahil) ifade eder. Cari getiriye göre daha kapsamlı bir ölçüttür.
- Toplam Getiri (Total Return): Bir yatırımın belirli bir dönem boyunca sağladığı toplam getiriyi (gelir ve sermaye kazancı/kaybı dahil) ifade eder. Yatırımın tüm yönlerini dikkate aldığı için en kapsamlı getiri ölçütüdür.
- Temettü Verimi (Dividend Yield): Bir hisse senedinin temettü ödemelerinin hisse senedinin fiyatına oranıdır. Hisse senedi yatırımcıları için önemli bir getiri göstergesidir.
Örnekler
- Tahvil: Bir yatırımcı, kupon faizi %6 ve piyasa fiyatı 950 TL olan bir tahvil satın alıyor. Bu tahvilin cari getirisi (%60 / 950 TL) x 100 = %6.32'dir.
- Hisse Senedi: Bir yatırımcı, yıllık temettü ödemesi 2 TL ve piyasa fiyatı 40 TL olan bir hisse senedi satın alıyor. Bu hisse senedinin temettü verimi (2 TL / 40 TL) x 100 = %5'tir.
Sonuç
Cari getiri, bir yatırımın mevcut gelir potansiyelini değerlendirmek için kullanışlı bir araçtır. Ancak, yatırım kararlarını tek başına yönlendirmemesi ve diğer getiri ölçütleri ile birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Yatırımcılar, cari getiri ile birlikte yatırımın risk profilini, vade yapısını, sermaye kazancı potansiyelini ve vergi etkisini de dikkate almalıdır. Ayrıca Enflasyon ve Faiz Oranları gibi makroekonomik faktörlerin de yatırım kararları üzerindeki etkileri göz önünde bulundurulmalıdır.