ağaçlandırma ne demek?

Ağaçlandırma, yangın, zararlı biyolojik etkiler, kuraklık gibi doğal veya yanlış uygulamalar sebebiyle insan eliyle bozulan doğal orman alanlarında gerçekleştirilen suni ormancılık faaliyetidir.¹

Amaç

Ağaçlandırma ya daha önce ormanlık olan alanların yeniden ağaçlandırılması, canlandırılması ya da daha önce ormanlık olmayan geniş düzlüklerde, arazilerde sıfırdan ağaçlandırma çalışmaları şeklinde gerçekleştirilir.

Ağaçlandırma faaliyeti esasen ekosistemde önemli işlevleri olan, havadaki oksijen-karbon dioksit gibi gazların dönüşümünde birinci dereceden etkin doğal bitki örtüsü ve ormanların yok oluşlarıyla veya alanlarının gittikçe azalmasıyla ön plana çıkan bir yaklaşımdır. Mevcut doğal, bitki ve hayvan türlerinin çeşitliliğiyle özgün bir habitat sunan doğal ormanların korunmasının yanı sıra ağaçlandırma çalışmaları küresel iklim değişiklikleri gibi küresel bazı felaketlerin etkilerinin azaltılması ve kâğıt, mobilya gibi sanayi ürünlerinin kullanımında doğal ormanlık alanları yerine kullanılması açısından uygulanan önleme çalışmaları arasında yer almaktadır. Ancak ağaçlandırma bölgelerinin oluşumu binlerce yıl süren doğal orman alanlarının sahip olduğu bitey ve direy çeşitliliğine sahip olmadığı da unutulmamalıdır.

Teknikleri

Ağaçlandırma çalışmaları genel olarak açılan çukurlara tohum veya fidan dikilerek yapılmaktadır. Ağaçlandırma çalışmalarında genellikle hızla büyüyebilen çam, sedir gibi ağaçlar tercih edilmektedir. Ağaç seçiminde, ağaçlandırılacak alanın iklim, yağış ve sulama imkânları göz önünde bulundurulur. Sulama imkânı bulunmayan ve az yağış alan alanlarda susuzluğa dayanabilen ve yörenin iklimine dayanıklı orman ağaçları (iğde, alıç, kuşburnu vb.) seçilir. Kendiliğinden hızla çoğalan bu tür ağaçlar, bulunduğu bölgede birçok hayvan türünün de barınmasına olanak verir. Bu hayvanlar sürekli tohum taşıyarak ormanın büyümesine yardımcı olurlar. Bazı ağaç türlerinin çoğalması için bölgeye sincap gibi tohum taşıyan ve saklayan hayvanlar getirip yerleştirmek de bir ağaçlandırma tekniğidir.

Türkiye'de ağaçlandırma

4000 yıl önce Anadolu'nun %60 - %70'i ormandı.² Ormansızlaşma hem tarih öncesinde³ hem Rum⁴ hem de Osmanlı⁵ dönemlerinde gerçekleşmiştir. Bu ormansızlaşmaya rağmen Türkiye'nin biyoçeşitliliği hâlâ birçok Avrupa ülkesinden fazladır.⁶

1937'de yaptığı ilk orman kurallarından beri resmi "orman" tanımı değişiyordu.⁷ 2019 Orman Genel Müdürlüğü'ne göre Türkiye'deki ormanlar 23 milyon hektarlık bir alanı kaplamaktadır;⁸ 1990'dan beri ormanların toplam alanı 1 milyon hektar artmış ancak orman verimliliği yarı oranında düşüktür.⁹ Bakanlığın açıklamasına karşın Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün "orman" tanımına¹⁰ göre Türkiye'de yaklaşık 12 milyon hektarlık (yüzölçümünün yaklaşık %15'i) orman bulunmaktadır.¹¹

Türkiye'nin ağaçlandırma için önemli bir potansiyeli vardır¹² ve bazı uzmanlara göre 50 milyon hektarlık alan ağaçlandırılabilir. Türkiye’nin sera gazı emisyonlarının önemli bir bölümü ağaçlandırma çalışmaları ile nötrlenebilir. Biyoçeşitliliği korumak için daha sürdürülebilir ormancılık uygulamaları önerilmektedir.¹³