azerice ne demek?

Azerice, Azerbaycan dili, Azerbaycanca veya Azerbaycan Türkçesi (), Türk dilleri dil ailesinin Oğuz grubu içerisinde yer alan ve bir Türk halkı olan Azerilerin ana dilini oluşturan dil. En çok konuşucusu İran Azerbaycanı'nda bulunan dil (تۆرکۆ Türkü, تۆرکجه Türkcə), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.¹ Rusya'ya bağlı özerk bir cumhuriyet olan Dağıstan'ın ise resmî dilleri arasında yer alır.² Azerbaycan'da 1936 yılına kadar halk kendisini Türk, dilini ise Türkçe olarak adlandırmaktaydı. Bu tarihten sonra Azerbaycanlı ve Azerbaycan dili adlandırması ihdas edilmiştir. SSCB dağıldıktan sonra 1992 yılından 1995 yılına kadar Azerbaycan Anayasası'nda resmî dil Türkçe olarak tanımlanmıştır. Daha sonra Azerbaycan dili şeklindeki adlandırma kabul edilmiştir.³⁴

Özellikle Rus kaynaklarında Azerbaycanlılar için Tatar, dili için Tatar dili adlandırması da görülmektedir. Çünkü Tatar adı, tarih boyunca farklı topluluklar tarafından 8 farklı grubun adı olarak kullanılmıştır.⁵ Azerbaycan halkı da bu halklardan biridir.

Dil, İran'da konuşulan Güney Azerice ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nde konuşulan Kuzey Azerice olmak üzere iki farklı değişkeye sahiptir. Bu iki form kendi aralarında sesbilim, biçimbilim, sözdizim, kelime dağarcığı ve alıntı sözcüklerin kökenleri konusunda çeşitli farklılıklar gösterir.⁶ Azerice, Türkçe, Türkmence, Kaşkayca ve Gagavuzcanın aralarında bulunduğu diğer Oğuz dillerinin yanı sıra, bu dillerden etkilenmiş bir Kıpçak dili olan Kırım Tatarcası ile de yüksek oranda karşılıklı anlaşılabilirlik gösterir.⁷⁸

Coğrafi dağılım

Azerice, Azerbaycan'da 11.250.000,⁹ İran'da ise 25 ila 35 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. Irak Türkmenlerinin ağzı da Azericenin bir ağzıdır. Azerbaycan'da 1991 yılı itibarıyla Azericeye uyarlanan Latin alfabesi yeniden kullanılmaya başlanmıştır. Türkiye'de Ardahan, Kars, Iğdır ve Ağrı¹⁰ illerinde konuşulur. Erzurum, Artvin ve Bayburt illerinde konuşulan Türkçe ile de büyük benzerlikler taşır.

Ağızları

Azerbaycan arazisinde dört ağız vardır:

Doğu ağzı — Kuba, Şamahı, Bakü, Muğan ve Lenkeran ağızları
Batı ağzı — Kazah, Karabağ, Gence ağızları
Kuzey ağzı — Şeki (Nuha) ve Zakatala-Kah ağızları
Güney ağzı — Nahçıvan, Culfa, Ordubad, Erivan ağızları

Tarih

Türkçeye (Türkiye Türkçesine) en yakın Türk dillerinden birisidir. Bunun nedenlerinden birisi Azericenin de Türkçe gibi Oğuz grubuna dahil olmasıdır. Aynı zamanda yazı dili de olan Azerbaycanca yazı dili geleneğine sahip olma bakımından Türkçeyle hemen hemen paraleldir.¹¹

Oğuzca

Türk dil ailesi, 13. yüzyılda Hazar’ın batısında Oğuzca merkezli bir özellikte bağımsız gelişimine başlamıştır. Batı Türkçesi¹² (Oğuzca veya Yeni Batı Türkçesi) olarak belirtilen bu bölge değişkesinin içinde saha bakımından zamanla iki daire meydana gelmiştir. Bunlardan biri Azerbaycan ve Doğu Anadolu sahasını içine alan Doğu Oğuz kolu, diğer Osmanlı sahasını içine alan Batı Oğuz koludur.¹³

11. - 13. yüzyıllar arası, aynı zamanda Oğuzların Orta Asya’dan batıya doğru uzanan siyasî etkinliklerinin güçlenme dönemidir. Nitekim daha 11. yüzyılda Büyük Selçuklu Devleti’nin batıya yaptığı göçlerle, Oğuz nüfuzu yalnız Sirderya, Maveraünnehir, Harezm ve Horasan bölgelerinde kalmamış; Azerbaycan üzerinden Abbasî Devleti'nin başkenti ve büyük kültür merkezi Bağdat’a kadar uzanmıştır.¹⁴ Bu etkililik Oğuzca açısından da aynı yönde bir gelişme yaratmıştır.

Ajem-Türkic (Türk. Acem Türki, Türkī-yi 'Acemī, “Iran Türkçesi”), on beşinci yüzyıldan on sekizinci yüzyıla kadar İran'da konuşulan ve yazılan Türk dili için özel bir terimdir. Modern Azerbaycan diliniin öncüsüdür ve Orta Azeri olarak da adlandırılır. Terim, lingua turcica agemica veya Turc Agemi (Fransızca Capuchin Raphaël du Mans, d. 1696'nın gramerinden (1684'ten itibaren) sonra) gibi eski mezheplere dayanmaktadır. Orijinal metinler ona sadece türkī olarak atıfta bulunmuştur.¹⁵¹⁶

Azerbaycan dili ağırlıklı olarak İran'da konuşulmaktadır (1997 tahminine göre, İran'da bu dili konuşanların toplam sayısı yaklaşık 23,5 milyon kişidir¹⁷) ve ülke nüfusunun %98'inden fazlasının yerli olduğu Azerbaycan'da¹⁸ ve Kuzey Irak'ta.

İran'da Azerbaycan dili hemen hemen Kazvine kadar yayılmıştır¹⁹. İran'ın kuzeybatı vilayetlerinde (öncelikle Batı ve Doğu Azerbaycan'da, ayrıca Hazar Denizi'nin güneydoğu kıyısında: Galuga'da) konuşulur.

Irak'ta Azerice ağırlıklı olarak Kerkük, Erbil ve Revanduz'da, ayrıca Kerkük'ün güneydoğusunda El-Mikdadiya, Khanaqin ve Mandali gibi şehir ve köylerde ve Musul bölgesindeki bazı yerlerde konuşulmaktadır²⁰.

Yukarıdaki ülkelere ek olarak, Azerbaycanlıların Gürcistan'da (Kvemo-Kartli), Rusya'da (Dağıstan), Türkiye'nin Kars ve Yğdir illerinde ve diasporadaki kompakt ikamet yerlerinde de Azerbaycan dili konuşulmaktadır. 1990'lara kadar Azerbaycan dili Ermenistan'da da konuşulmaktaydı²¹.

2010 nüfus sayımının sonuçlarına göre, Rusya'da Azerbaycan dilini bildiğini belirtenlerin sayısı 473.044 kişiydi, bunlardan sadece 368.173'ü Azerbaycanlı (toplam Azerbaycanlı sayısı 603.070 idi²²

Batı ve Doğu kollarının açılması

Azerice ve Osmanlı Türkçesi arasında, daha çok şivede kalan ayrılıklarda Doğu Oğuz koluna Oğuz dışı Türk dillerinin, özellikle Kıpçakça unsurlarının yaptığı etki ve İlhanlılardan kalan bazı Moğolca etkisi görülebilir. Bu iki Türkçe arasındaki başlıca ayrılıklar, sözcük başındaki b - m, sözcük içindeki ķ - ġ - ħ, ilk seslemdeki e - i, sözcük başındaki t - d ile belirtme ve bazı eylem çekimleri etrafında toplanmıştır.²³

Batı Oğuz Kolu (b-, -ķ, e-, t-)	Doğu Oğuz Kolu (m-, -ħ, i-, d-)	Anlam
ben	mən	“1. tekil kişi zamiri”
biŋ	min	“1000 sayısı”
baķ-	baħ - (bax)	“Bakmak”
tarla	tarla	“Tarla”
orduyı	ordunu	“Orduyu”

Batı ve doğu Oğuz kolları arasındaki farklılıklar 14. yüzyıldan sonra kesinleşmeye başlamıştır.²⁴ Azerbaycan sahasında yetişen başlıca edebî şahsiyetlerin bulunduğu 17. yüzyıldan önce de doğu ve batı Oğuz kolları arasında kayda değer bir ayrılık bulunmadığı için bu iki Oğuz lehçesi, yazı dili olarak Batı Türkçesi adı altında zikredilmişlerdir.²⁵

Türkçe ile Karşılıklı Anlaşılabilirlik

Azerice ile Türkçe arasında karşılıklı anlaşılabilirlik seviyesi oldukça yüksektir. Öyle ki bazı metinlerde sadece sözcüklerdeki ve eklerdeki bazı ses farkları dışında bir fark görülmemektedir:

<table> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><strong>Ayrılıq<a href="#fn1" class="footnote-ref" id="fnref1" role="doc-noteref"><sup>1</sup></a></strong></p></td> <td><p><strong>Ayrılık</strong></p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Bu gün, yenə hər sabah olduğu kimi, Oyanmaq istədim öpüşünlə. Amma, yoxsan. Ah çəkib yandım, həsrətinlə.</p> <p>Bu gün, dərdə çarə olan dərman kimi, Aldım rəsmini əlimə. Baxdım, baxdım. Ah çəkib yandım, sənsizliyimə.</p> <p>Hanı o bir cüt bəla dediyim qara gözlərin, Könlümü oxşayan şirin-şirin gülüşlərin. Hanı, o əllərimi tutan əllərin, Mənə ümid verən o xoş sözlərin.</p> <p>Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu, Ayrılıq, səni məndən alıb, gözümü yaşlı qoydu. Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu, Ayrılıq, səni məndən alıb ümidsiz qoydu.</p> <p>Anladım, artıq geri dönməyəcəksən. Amma, bir tək təsəlli var. Səndən mənə, Yadigar qalan xatirələr var.</p> <p> Hanı o bir cüt bəla dediyim qara gözlərin, Könlümü oxşayan şirin-şirin gülüşlərin. Hanı, o əllərimi tutan əllərin, Mənə ümid verən o xoş sözlərin.</p> <p>Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu, Ayrılıq, səni məndən alıb, gözümü yaşlı qoydu. Ayrılıq, yenə dərdli başıma gəlib tac oldu, Ayrılıq, səni məndən alıb ümidsiz qoydu.</p></td> <td><p>Bugün, yine her sabah olduğu gibi, Uyanmak istedim öpüşünle. Ama, yoksun. Ah çekip yandım, hasretinle.</p> <p>Bugün, derde çare olan derman gibi, Aldım resmini elime. Baktım, baktım. Ah çekip yandım, sensizliğime.</p> <p>Hani o bir çift bela dediğim kara gözlerin, Gönlümü okşayan şirin şirin gülüşlerin. Hani, o ellerimi tutan ellerin, Bana ümit veren o hoş sözlerin.</p> <p>Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu, Ayrılık, seni benden alıp, gözümü yaşlı koydu. Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu, Ayrılık, seni benden alıp ümitsiz koydu.</p> <p>Anladım, artık geri dönmeyeceksin. Ama, bir tek teselli var. Senden bana, Yadigar kalan hatıralar var.</p> <p>Hani o bir çift bela dediğim kara gözlerin, Gönlümü okşayan şirin şirin gülüşlerin. Hani, o ellerimi tutan ellerin, Bana ümit veren o hoş sözlerin.</p> <p>Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu, Ayrılık, seni benden alıp, gözümü yaşlı koydu. Ayrılık, yine dertli başıma gelip taç oldu, Ayrılık, seni benden alıp ümitsiz koydu.</p></td> </tr> </tbody> </table> <section class="footnotes footnotes-end-of-document" role="doc-endnotes"> <hr /> <ol> <li id="fn1" role="doc-endnote">Elxan Eyvazoğlu, Ayrılıq<a href="#fnref1" class="footnote-back" role="doc-backlink">↩︎</a></li> </ol> </section>

Azericede bazı ifade şekillerinin Türkçeden farklı olması sebebiyle bazen Türkçe konuşanlar tarafından yanlış anlaşılabilmektedir. Saatlerin söylenişindeki ikiyə on dəqiqə işləmiş gibi bir ifade yanlış olarak ikiyi on geçe gibi anlaşılabilir. Bunun anlamı ise aslında biri on geçe olup "saat ikiye doğru on dakika ilerlemiş" demektir.

Türkçede müstehcen olarak anlaşılabilecek karxana fabrika, imalathane²⁶, sex imalathane, atölye²⁷, pəzəvəng izbandut, kazulet, hödük²⁸, yaraq silah²⁹, qıç bacak³⁰ gibi sözcükler zaman zaman mizah konusu yapılmaktadır.

Bununla birlikte Azerice ile Türkçenin söz varlığının %99 oranında örtüştüğü belirtilir.³¹

Yazı dili

Arap asıllı Türk alfabesinin kullanıldığı devirlerde Azerbaycan ve Osmanlı Türkçesi sahalarında kaleme alınan eserlerin imlasında büyük ortaklıklar söz konusu olmuştur. Çünkü Türkçenin eski devirlerinden gelen ve bu alfabede standartlaşan imla, doğu ve batı sahalarında aynı imla geleneğini gerektiriyordu.

19. asrın başlarından itibaren Ruslar, Kafkaslar ve Azerbaycan'ı istila etmeye başladılar. 18 Şubat 1828’de Ruslarla Kaçar Hanedanı arasında imzalanan Türkmençay Antlaşması gereğince Aras Nehri'nin kuzeyinde kalan Azerbaycan toprakları Ruslara bırakıldı.³² Azerice, 17. yüzyıldan sonra kendi mecrasında gelişimine devam etmişti. Rus egemenliğinden sonra, Osmanlı Türkçesi bölgesi ile olan irtibatların azalması ve zamanla bölgede oluşturulan devlet yapısı sonucunda yazı dili olarak Azerice "Azerbaycan Türkçesi" adıyla resmiyet kazandı.

Sesbilim

Ünsüzler

<table> <caption>caption | Standart Azericede ünsüzler</caption> <thead> <tr class="header"> <th></th> <th><p>Çiftdudaksıl</p></th> <th><p>Dişdudaksıl</p></th> <th><p>Dişsil</p></th> <th><p>Dişyuvasıl</p></th> <th><p>Artdişyuvasıl</p></th> <th><p>Damaksıl</p></th> <th><p>Artdamaksıl</p></th> <th><p>Gırtlaksıl</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p>Patlayıcı ve yarı kapantılı</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Geniz</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Sürtünmeli</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p>Approximants</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p>Taps</p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

caption | Standart Azericede ünsüzler

Ünlüler

Standart Azerice ünlüler: .

Alfabe

Türk yazı tarihi mevcut bilgilerle Göktürk alfabesi ile başlasa da³³ Azericenin yazılmasına Arap alfabesinin bir varyantı ile başlanmıştır. Selçuklu ve Oğuzlar; 10. asırdan başlayarak Arap alfabesine Türkçe için gerekli birkaç harfi ekleyerek (ç, p, j gibi) bu alfabeyi kullanmış ve bu alfabeyle değerli eserler yaratmışlardır.

Arap asıllı alfabe, Azericenin özünü ifade etmesi için mükemmel bir alfabe olmasa da 20. yüzyıl öncesine kadar bu alfabeden Azerbaycan bölgesinde genişçe yararlanılmış ve bu alfabeyle Azeri edebiyatında eserler kaleme alınmıştır.

Azerice için 1929 yılına dek Arap asıllı alfabe kullanılmıştır. 1929-1939 yılları arasında Latin asıllı alfabe, 1939-1991 yılları arasında Kiril alfabesi kullanımda olmuştur. 1991 yılından itibaren -52 sene aradan sonra- Latin kaynaklı alfabeye tekrar geçilmiştir.

İran'ın Azerbaycan bölgesi ve diğer yerlerde yaşayan Azeriler ise bugün de Arap asıllı alfabe kullanmaktadırlar.

Alfabe değişiklikleri ve karşılıklar

Arap Asıllı Alfabe (-1929³⁴) İran	Latin Asıllı Alfabe (1929–1939) Azerbaycan SSC	Kiril Asıllı Alfabe (1939–1991) Azerbaycan SSC	Latin Asıllı Alfabe (1992-) Azerbaycan Cumhuriyeti
ا,آ	A a	А а	A a
ﺏ	B b	Б б	B b
ﺝ	C c	Ҹ ҹ	C c
چ	Ç ç	Ч ч	Ç ç
ﺩ	D d	Д д	D d
	E e	Е е	E e
ﻉ ,(کسره)	Ə ə	Ә ә	Ə ə
ﻑ	F f	Ф ф	F f
گ	G g	Ҝ ҝ	G g
ﻍ	\|Ƣ ƣ	Ғ ғ	Ğ ğ
ﺡ,ﻩ	H h	Һ һ	H h
ﺥ	X x	Х х	X x
	Ь ь	Ы ы	I ı
ی	I i	И и	İ i
ژ	Ƶ ƶ	Ж ж	J j
ﻙ	K k	К к	K k
ﻕ	Q q	Г г	Q q
ﻝ	L l	Л л	L l
ﻡ	M m	М м	M m
ﻥ	N n	Н н	N n
ﻭ	O o	О о	O o
	Ɵ ɵ	Ө ө	Ö ö
پ	P p	П п	P p
ﺭ	R r	Р р	R r
ﺙ,ﺱ,ﺹ	S s	С с	S s
ﺵ	Ş ş	Ш ш	Ş ş
ﺕ,ﻁ	T t	Т т	T t
ﻭ	U u	У у	U u
ﻭ	Y y	Ү ү	Ü ü
ﻭ	V v	В в	V v
ی	J j	Ј ј	Y y
ﺫ,ﺯ,ﺽ,ﻅ	Z z	З з	Z z

Dilbilgisi

Adlar

Durum ekleri

Azericede durum ekleri 6 tanedir. Türkçeye benzemekle birlikte farklar bulunmaktadır. Başında "d" bulunan ekler "t"ye dönüşmez. Belirtme durumunda ünlüleri yalnızca "n" yardımcı ünsüzü izler.

Durum Ekleri

Yalın durum (Adlıq halı)
qız
iş
qapı

Ad çekimi

Ad Çekimi
1. Tekil Kişi (1. Şəxsin təki)
-(y)am, -(y)әm
yolçuyam
Türkəm

Not: 1. çokluk şahısta +(y)Iz eki de kullanılmaktadır: Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız! / Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz! (Azerbaycan Devlet Marşı)

Zamirler

Şahıs Zamirleri

Türkçeden farklı olan yalnızca 1. teklik şahıs zamiridir. Zamirler şu şekildedir: mәn, sәn, o, biz, siz, onlar

Bu zamirlerin birinci ve ikinci teklik şahıs yönelme durumlarında ince ünlü kullanılır: mәnә, sәnә

İşaret Zamirleri

Azericede, Türkçedeki "şu" işaret zamirinin karşılığı yoktur. Bu ve o işaret zamirlerinin yanında, hәmәn "o" ve hәmin "bu" işaret sıfatları vardır ve bazen anlamı kuvvetlendirmek üzere həmən o ve həmin bu şeklinde birlikte kullanılır.

Belgisiz Zamirler

Azericede çoğu belgisiz zamir Türkçe ile aynıdır. Farklı olanlardan ikisi "nәsә" ve "kimsә"dir. Şu şekilde çekimlenir:

Azerice	Türkçe	Azerice	Türkçe
kimsә	biri	nәsә	bir şey
kimisә	birini	nәyisә	bir şeyi
kimәsә	birine	nәyәsә	bir şeye
kimdәsә	birinde	nәdәsә	bir şeyde
kimdәnsә	birinden	nәdәnsә	bir şeyden
kiminsә	birinin	nәyinsә	bir şeyin

Ancak "kimsә", "hiç kimse" anlamında ise Türkçedeki gibi çekimlenir: kimsә, kimsәyә, kimsәni, kimsәdә, kimsәdәn, kimsәnin.

Eylemler

Şimdiki Zaman

Azericede şimdiki zaman (indiki zaman) eki "-(y)ır-, -(y)ir-, -(y)ur-, -(y)ür-"dür. Kişi eki her zaman bu ekten sonra gelir.

Şimdiki Zaman
Olumlu
gәlirәm
gәlirsәn
gәlir
gәlirik
gәlirsiniz
gәlirlәr

Geniş Zaman

Azericede geniş zaman (qeyri-qәti gәlәcәk zaman "kesin olmayan gelecek zaman") eki "-(y)ar-, -(y)әr-" dir. Kişi eki her zaman bu ekten sonra gelir.

Geniş Zaman
Olumlu
gәlәrәm
gәlәrsәn
gәlәr
gәlәrik
gәlәrsiniz
gәlәrlәr

Kaynakça

Dış bağlantılar

Türk Lehçeleri Sözlüğü TDK - TC.Kültür ve Turizm Bakanlığı - Ahmet Yesevi Üniversitesi
Azerice<>Türkçe Sözlük (Pamukkale Üniversitesi)
Türkçe-Azerice sözlüğü
Azerice-İngilizce, İngilizce-Azerice, Rusça-Azerice, Azerice-Rusça sözlük
İran'daki Azeriler - Video
A language of Azerbaijan Ethnologue.com

Orijinal kaynak: azerice. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
↩
X. Dünya Dili Türkçe Sempozyum Bildiri Kitabı, Mustafa Karataş, s. 968-970 ↩
Altay Göyüşov, Türk dili, yoxsa azərbaycan dili?, BBC Azərbaycanca, 09.08.2016 ↩
Zekiyev, 2017, Türklerin ve Tatarların Kökeni (Çev. D. Ahsen Batur), Selenge Yayınları, İstanbul, s. 220-221 ↩
↩
"Language Materials Project: Turkish". UCLAInternational Institute, Center for World Languages. Şubat 2007. Erişim tarihi 2007-04-26. ↩
↩
Kuzey Azerice Azerbaijani, North Speaking Peoples , Joshua Project ↩
↩
Erdem,KONUR,"Azerbaycan Türkçesinin Fonetik Özellikleri ", Çukurova Üniversitesi Türkoloji Merkezi ↩
Türkoloji kullanımında esas Batı Türkçesi, Türkçenin Miladın öncesine ait “Lir” kolunu belirtmek için de kullanılır. Burada MS.
1. yüzyılda Hazar Denizi’nin batısında gelişen dil bölgesi için bu tabir kullanılmıştır. Bkz: Agop Dilaçar, Batı Türkçesi, TDK Belleten, Ankara, 1953, s. 73
↩
Prof. Dr. Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul, 2002, s. 15 ↩
↩
↩
↩
Большая российская энциклопедия. — <abbr>М.</abbr>, 2005. — Т. 1. — С. 270. ↩
G. Doerfer. AZERBAIJAN viii. Azeri Turkish // Encyclopædia Iranica. — 1988. — Т. III. — С. 245—248. ↩
Оранский И. М. Введение в иранскую филологию. — <abbr>М.</abbr>: Изд-во Восточной литературы, 1960. — С. 292, прим.
↩
B. Mahmoodi-Bakhtiari. Iraq: Language Situation // Encyclopedia of language & linguistics. — Second Edition. — Elsevier, 2006. — С.
↩
↩
Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года. Т. 4: Национальный состав и владение языками, гражданство. — С. 9 ↩
Prof. Dr. Muharrem Ergin, Türk Dil Bilgisi, Bayrak Basım/Yayım/Tanıtım, İstanbul, 2002, ss. 15-17 ↩
Prof. Dr. Faruk Kadri Timurtaş, Eski Türkiye Türkçesi, Enderun Kitabevi, İstanbul, 1994, s. VII ↩
↩
↩
↩
↩
↩
↩
Oktay Selim KARACA, “Çağdaş Türk Lehçelerinin Söz Varlığındaki Ortaklığa Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 6/1 Winter 2011, p. 1379-1390 ↩
Prof. Dr. Yavuz Akpınar, Azeri Edebiyatları Araştırmaları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1994, s. 35 ↩
Prof. Dr. Muharrem Ergin, Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 2002, s. XXVII ↩
Azerbaycan Cumhuriyeti için son tarihtir. Kuzeyde 1929 yılından itibaren bu alfabe kullanımdan kalkmıştır. ↩