ankara zafer anıtı ne demek?

Ankara Zafer Anıtı, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus Meydanında, Türk Kurtuluş Savaşı kahramanlarının anısına Yenigün Gazetesi öncülüğünde Türk halkı tarafından cumhuriyetin ilk yıllarında yaptırılmış anıt. Avusturyalı Heykeltıraş Heinrich Krippel (1883-1945) tarafından yapılan anıt, 24 Kasım 1927’de açılmıştır.

Tarihçe

Türk Hükûmetince açılan uluslararası yarışmada birinci olan Avusturyalı sanatçı Heinrich Krippel'e 1925 yılında sipariş edilen heykel, sanatçının Türkiye'de sipariş edilen en kapsamlı çalışmasıdır¹ Atatürk, Krippel’i Çankaya Köşkü'nde misafir etmiş ve sanatçıya anıtın tasarımına ilişkin önerilerde bulunmuştur.

Viyana'da Birleşik Maden İşletmeleri'nde döktürülen anıt, 24 Kasım 1927'de o günkü adıyla Hâkimiyet-i Milliye olan Ulus Meydanı'ndaki Sümerbank Genel Müdürlük Binası önüne yerleştirildi. Anıtın açılışını, Meclis Başkanı Kazım Paşa yapmıştır. Meclis Başkanı General Kazım Özalp, Başbakan İsmet İnönü ile mülki ve askerî erkânın katıldığı açılış töreninde, Anıt Komitesi Başkanı Yunus Nadi bir konuşma yapmış, daha sonra şair Mehmet Emin Yurdakul tören için yazdığı “Zafer” adlı şiiri okumuştur. Anıt, daha sonra meydan genişletme çalışmaları sırasında ilk yeri değiştirilerek bugünkü yerine taşınmıştır.

“Yenigün” adıyla da bilinen anıt² Anıtkabir inşa edilinceye kadar, Ankara’nın devlet merasimlerinin yapıldığı resmi olmayan simgesi olarak işlev görmüştür³

Özellikleri

Atatürk, anıtta asker kıyafetleri içinde, -adını zafer kazanılan savaşın yapıldığı meydandan alan – “Sakarya” isimli atının üzerinde gösterilmiştir. Başkumandan, at üzerinde hücuma geçmiş bir asker olarak geleneksel pozda değil; ileriyi gören bir önder olarak canlandırılır.⁴

Kaide üzerindeki kabartmalarda Türk halkının kökeni, kazandığı Türk Kurtuluş Savaşı, Atatürk'ün Ankara'ya gelişi gibi konular anlatılmıştır. Anıtın dört yanına taş kaideler üzerine bronz dökümden üç figür bulunur. Bunların ikisi ülkesini koruyan ve gözeten Mehmetciği, diğer biri ise Türk kadınını, halk arasında ulusal dayanışma kahramanı Kara Fatma olarak bilinen mermi taşıyan kadın anayı simgeler. Bu karakterler halkın Kurtuluş Savaşı sırasındaki milli birliğini ve dayanışmasını temsil etmektedir.

Kaide üzerinde yer alan ve anıtı izah eden dört kitabe, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna ilişkin askeri ve siyasi koşulları hatırlatır. Kaideyi çeviren kuşak üzerinde Atatürk'ün şu vecizesi alıntılanmıştır:

"Türk Milleti, muzaffer istihlâs ve istiklâl cidalini ve muazzam asrî inkılâplarını, en mânidar bir remz ile, en iyi ifade edebilecek şekli, yukarki hakiki timsalde bulur. Başkumandan Gazi Mustafa Kemal"

Kaidenin ön tarafında Namık Kemal'in Vatan Mersiyesi’ne ithafen⁵ Atatürk'ün cevapladığı bir satır yer alır;

"Elbet bulunur kurtaracak bahtı kara mâderini.";

Sağ tarafında ''Düşman ordusunu vatanın harimi ismetinde boğarak, behemahal naili halâs ve istiklâl olacağız. 6 Ağustos 1919" vecizes; sol tarafında "Düşmanın anâsırı asliyesi imha edilmiştir. Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri. 1 Eylül 1922." nidâsı bulunmaktadır.

Kaynakça

Orijinal kaynak: ankara zafer anıtı. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

↩
↩
↩
↩
Vatan mersiyesinde her kıta Yoğimiş kurtaracak bahtı kara mâderini şeklinde bitmektedir Şiir Parkı sitesinde şiirin tam metni 18 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir ↩